تحليل همديدي بارش‏هاي همراه با طوفان تندري فراگير بهاره در شمال غرب ايران

به‏منظور شناسايي الگوي فشار در زمان رخداد بارش‏هاي همراه‏ با ‏طوفان تندري فراگير، 18 ايستگاه واقع در شمال ‏غرب ايران طي دورة 1993-2012 بررسي شد. براي به‏دست‏آوردن روزهاي منتخب شاخص‏هايي قرار داده شد. 108 روزي كه داراي شاخص‏هاي موردنظر بودند انتخاب شدند و براي تحليل آماري داده‏هاي ارتفاع ژئوپتانسيل تراز 500 هكتوپاسكال آن‏ها از سايت مركز ملي پيش‏بيني محيطي (Ncep/Ncar) اخذ شد و با استفاده از تحليل ‏عاملي نمرات عامل‏ها مشخص شد و خوشه‏بندي داده‏ها با روش تحليل سلسله‏مراتبي و ادغام Ward انجام شد. نتايج تحقيق نشان مي‏دهد كه به هنگام وقوع بارش‏هايي همراه ‏با ‏طوفان تندري فراگير پنج الگو منطقة موردمطالعه را تحت تأثير قرار مي‏دهد و عامل گستردگي طوفان‏هاي تندري تركيب الگوهاي همديدي با صعود محلي است. در اين پژوهش الگوي كم‏ارتفاع بسته بيشترين و الگوي ناوة عميق كمترين تكرار را داشتند. الگوي ناوة عميق و ناوة ضعيف نسبت به ساير الگوها از گستردگي جغرافيايي كمتري برخوردارند و در زمان رخداد آن، منطقة موردمطالعه دماي سطحي بيشتري را تجربه مي‏كند. در اين دو الگو بيشينة جريان قائم ‏هوا در تراز زيرين قابل ‏مشاهده است. همچنين، درياي خزر در تأمين رطوبت ترازهاي زيرين نقش ايفا مي‏كند. هنگام رخداد الگوهاي كم‏ارتفاع بسته، بندال و ناوة شرق ‏مديترانه، منطقة مورد مطالعه دماي سطحي كمتري را تجربه مي‏كند. همچنين، بيشينة جريان قائم ‏هوا در تراز مياني ‏مشاهده شده‏ است. رطوبت در اين الگوها بيشتر از منابع درياي سرخ و درياي مديترانه تأمين مي‏شود.