زيست‌ـ‌مقاومت بديل زيست‌ـ‌قدرت: تحليلي بر خودتحقق‌بخشي جمعيت فرودستان در تاريخ معاصر ايران

Bio-resistance as an Alternative to Bio-power: Analyzing the Self-realization of Subaltern Population in Contemporary Iranian History

مقالۀ حاضر چيستي «زيست‌ـ‌مقاومت» را در چشم‌اندازي ميان‌رشته‌اي متأثر از فلسفۀ‌ سياسي، تاريخ، انسان‌شناسي و جامعه‌شناسي جست‌وجو مي‌كند. دراين‌راستا، مفهوم «زيست‌ـ‌مقاومت» با خوانشي تلفيقي از نظريه‌هاي اسپينوزا و دلوز صورت‌بندي شده است. همچنين، با استفاده از روش تبارشناسي و نگرش تجربه‌گرايي استعلايي، پديدآيي «انبوه خلق» به‌مثابۀ محصول فعليت‌يابي «زيست‌ـ‌مقاومت» مورد بررسي تاريخي قرار گرفته است. در تاريخ معاصر ايران، جمعيت به‌مثابۀ يك انبوه خلق ميان برافتادن نظم قديم تا برآمدن نظم جديد در نهضت مشروطيت، جنبش‌هاي1332-1320 و انقلاب1357 تحقق يافته است. بنابراين، انجمن‌ها، اتحاديه‌ها و شوراها اَشكال انبوه خلق در هريك از اين دوره‌هاي تاريخي بوده‌اند، كه درواقع مقاومت جمعي فرودستان در مقابل «زيست‌ـ‌قدرت» را به نمايش گذاشته‌اند. وجود، نيروي درون‌ماندگار حيات است و انسان‌ها در مواجهه با تهديد وجود با يكديگر هم‌سرنوشتند. ازاين‌رو، «زيست‌ـ‌مقاومت» يك كنش مشترك سياسي براي صيانت از وجود است كه با دگرديسي بدن‌ـ‌سوژه‌هاي منقاد به بدن‌ـ‌سوژه‌هاي آزاد در «لحظۀ ديداري‌ـ‌شنيداري ناب» ممكن مي‌شود. نتايج حاصل از يافته‌هاي اين مقاله ما را به سه اصل بنيادين رهنمون مي‌سازد: 1) وجودداشتن، مقاومت‌كردن است؛ 2) صيانت از وجود يك پراكسيس سياسي است؛ 3) آزادي فردي بدون آزادي جمعي امكان‌پذير نيست.

This paper seeks to explicate "bio-resistance" in an interdisciplinary perspective inspired by political philosophy, history, anthropology, and sociology. Here the concept of "bio-resistance" is formulated along the lines of thought drawn from an integrated reading of Spinoza and Deleuze. Using the genealogical method and the transcendental empiricism approach, this paper has also undertaken a historical study on the emergence of multitude as a product of the actualization of "bio-resistance". In the contemporary Iranian history, population as the multitude has been realized within the period between the collapse of the old and the blossoming of the new order during Constitutional Movement and Social Movements between1941 and 1953, as well as during in the 1979 Iranian Revolution. In each of these moments, Anjumans, Unions, and Shuras can be regarded as forms of multitude which displayed the collective resistance of subaltern groups against "bio-power". "Existence" is the immanent cause of life, and human beings faced with dangers threatening their existence, tend to be united under a common destiny. "Bio-resistance" is thus a collective political activity in the service of self-preservation, made possible by the transformation of subjugated body-subjects into liberated ones in pure optical and sound situations. The results of this study guide us to three fundamental principles: 1. To exist is to resist; 2. Preservation of existence a political praxis; 3. There can be no individual liberation without a collective effort.