مباني علامه طباطبايي در انتخاب آيات نظير در تفسير صد آيه نخست سوره بقره

Allamah Tabatabai's principles in choosing similar verses as in the interpretation of the first hundred verses of Surah Al-Baqarah

تفسير قرآن به قرآن، كه برآمده از سيره تفسيري پيشوايان دين است، در نگاه علامه طباطبايي دقيق‌ترين راه رسيدن به مفاهيم و مقاصد قرآني است. به كار بستن اين شيوه، نيازمند سازوكار مناسب و توجه به مباني علمي و رعايت اصول و قواعدي براي انتخاب آيات همگون در شرح و تفسير است. در اين پژوهش با تمركز بر صد آيه نخست سوره بقره در تفسير الميزان‌ از رهگذر تحليل متن، به بررسي روابط ميان آيات با نظايرشان پرداخته شده است. يافته‌هاي پژوهش حاضر نشان مي‌دهد كه علامه براي 34 آيه در محدوده صد آيه نخست سوره بقره، آيات نظير مي‌آورد. در مجموع، ده مبنا براي انتخاب آيات نظير از سوي علامه در محدوده تحقيق به دست آمد. از اين ميان، استفاده از سه مبناي "مشابهت لفظي ـ مفهومي تك‌واژه‌اي"، "مشابهت لفظي ـ مفهومي بيش از يك واژه" و "مرجعيّت آيات غرر" به ترتيب بيشترين فراواني را دارد.

In the view of Allamah Tabatabai, the interpretation of the Qur'an to the Qur'an, which is derived from the interpretive biography of religious leaders, is the most accurate way to reach the concepts and purposes of the Qur'an. Applying this method requires an appropriate mechanism and attention to scientific principles and observance of principles and rules for selecting homogeneous verses in description and interpretation. In this study, focusing on the first hundred verses of Surah Al-Baqarah in the interpretation of Al-Mizana through text analysis, the relationship between the verses and their counterparts has been studied. The findings of the present study show that Allameh quotes similar verses for 34 verses within the first hundred verses of Surah Al-Baqarah. In total, ten bases for selecting similar verses were obtained by Allameh in the scope of research. Among these, the use of the three bases of "verbal-conceptual similarity of one word", "verbal-conceptual similarity of more than one word" and "authority of Gharr verses" are the most frequent, respectively.