تحليل ساختار حكمراني آب ايران مبتني‌بر همبست آب-غذا-انرژي: كاربردي از رويكرد تحليل شبكه هاي اجتماعي (SNA)

Analysis of Iran's Water Governance Structure based on Water-Food-Energy NEXUS: An Application of the Social Network Analysis (SNA)

همبست آب، غذا و انرژي چارچوبي براي ايجاد يك نظام حكمراني است كه هدف آن، تسهيل مشاركت بين بخشي و تقويت سياست‌هاي منسجم براي مديريت پايدار منابع است. بر اين مبنا پژوهش حاضر به تحليل ساختار حكمراني آب ايران متمركز بر همبست آب-غذا-انرژي و ارزيابي توزيع قدرت نهادهاي مسئول و همكار در برنامه ششم توسعه اقتصادي، اجتماعي و فرهنگي كشور مي‌پردازد. براي اين منظور شبكه همكاري بر مبناي تكاليف قانوني نهادها و سازمان‌هاي موظف در محورهاي برنامه توسعه بررسي گرديد. بطور كلي بررسي قوانين برنامه توسعه نشان مي‌دهد توجه به همبست آب-غذا-انرژي در ساختار حكمراني آب مورد غفلت واقع شده است و درك واقع بينانه تضادهاي بين بخشي و پيش بيني مكانيزم‌هاي حل مناقشه نيازمند توجه جدي در برنامه هاي توسعه آتي است. در ادامه بر اساس 32 نهاد مكلف و 70 وظيفه قانوني، با در نظر گرفتن تعداد دفعات همكاري، ماتريس شبكه همكاري تشكيل و در نرم افزار Ucinet و NetDraw بر مبناي شاخص‌هاي مركزيت درجه، مركزيت بينابيني، تراكم، فاصله ژئودزيك و نقاط برش تجزيه و تحليل شد. يافته‌ها حاكي از عدم توازن توزيع قدرت در شبكه و تمركز قدرت در وزارت نيرو در ساختار حكمراني كنوني است. بر اين اساس تقويت جايگاه قدرت وزارت جهادكشاورزي در راستاي سياست‌هاي مديريت تقاضاي آب و تقويت رابطه قانوني نهادهاي تامين منابع مالي قوانين توسعه منابع آب و بهبود جايگاه بخش خصوصي مورد تاكيد است. همچنين تقويت نقش نهادهاي نظارت و بازرسي در راستاي افزايش شفافيت و پاسخگويي، تقويت رابطه قانوني دانشگاه‌ها و نظام فناوري و نوآوري ملّي در راستاي پشتيباني از اقتصاد دانش بنيان، توسعه مشاركت جوامع محلي و سازمان هاي مردم نهاد در مدار قدرت تصميم گيري از ديگر نقاط قابل توسعه ساختار حكمراني آب كشور است.

The Water-Food-Energy NEXUS is a framework for building a governance system that aims to facilitate cross-sectoral partnerships and improve and strengthen coherent policies for planning and governance. Accordingly, the present study analyzes the water governance structure focused on the Water-Food-Energy NEXUS and evaluates the power distribution of responsible institutions and partners in the governance structure of water resources management in Iran. according to the Sixth Economic, Social and Cultural Development Plan. For this purpose, the cooperation network was reviewed based on the legal duties of the responsible institutions and organizations in the axes of water resources development program, agriculture, environment and natural resources and energy. Examining the rules of the development plan shows that attention to the Water-Food-Energy NEXUS in the water governance structure has been neglected, and a realistic understanding of cross-sectoral conflicts and the anticipation of conflict resolution mechanisms require serious attention in the plan. Considering the number of collaborations of network actors, the formation network matrix was analyzed using Ucinet and NetDraw software based on the indicators of degree centrality, intermediate centrality, density, geodetic distance and cut points. Findings Analysis of social networks, considering the concentration of power in the Ministry of Energy in the current governance structure, emphasizes on strengthening the position of power of the Ministry of Jihad Agriculture in line with water demand management policies and strengthening the relationship between financing institutions and water resources development laws. Also, strengthening the role of monitoring and inspection institutions in order to increase transparency and accountability, strengthening the legal relationship between universities and the national technology and innovation system to support the knowledge-based economy, and developing the participation of local communities and non-governmental organizations in decision-making. Taking from other expandable points is the structure of the country's water governance.