روايت جنگ در تاريخ‌ نگاري عصر صفوي

Narration of War in Safavid Historiography

متون تاريخ­ نگاري عصر صفوي مشحون از روايت جنگ­ ها و منازعات نظامي داخلي و خارجي حكومت صفويه است. جنگ جايگاه ويژه ­اي در تاريخ­ نويسي اين دوره مي­ يابد تا آن­جا كه اگر رويدادي به درگيري نظامي منجر نمي­ شد در نظر مورخان شايسته نقل و ضبط در تاريخ نبود و شانس كمي براي بازگويي در آثار آنان مي‌يافت؛ بنابراين نحوه روايت جنگ اهميت خاصي داشت و نيازمند ساختار روايي مناسب براي بازنمايي رويداد و انتقال اهداف واقع در پشت اين روايت گري به مخاطبان اثر بود. اين پژوهش با اتخاذ روش توصيفي – تحليلي و ساخت الگويي از نظريات مربوط به روايت در پي پاسخ به اين پرسش است كه جنگ در تاريخ ­نگاري دوره صفوي چگونه روايت مي‌شود و مورخين از ثبت آن، چه اهدافي را دنبال مي كردند؟ دستاورد پژوهش حاضر اين است كه مورخان با گزينش عناصر روايت و سركوب يا برجسته كردن مولفه­ هايي از اين عناصر، طرحي از روايت جنگ ارائه مي­دهند كه هدف آن بازنمايي داعيه­ هاي ارضي صفويان و مشروعيت حاكميت و اقدامات آنان در مناطق جنگي و مورد منازعه بود.

Safavid chronicles are full of narratives of wars, and domestic and foreign military conflicts of the Safavid government. War finds a special place in the historiography of this period, so much so that if an event did not lead to a military conflict, historians would not consider it worthy of being recorded, and its emergence inside historical texts was improbable. Therefore, the narration of the war was of special importance and required an appropriate narrative structure to represent the event and convey the goals behind the narration to the audience. By adopting a descriptive-analytical method and constructing a model of theories related to narration, this research tries to illuminate war narration in Safavid historiography and the goals of historians in recording wars. The results show that, by selecting narrative elements, suppressing or highlighting some components of these elements, historians present a war narrative that aims to represent the Safavid territorial claims, the legitimacy of their rule and actions in war zones and disputed areas.