بررسي نقش رويدادها بر پديداري حديث؛ مطالعه موردي: فتوحات صدر اسلام و روايت «أمِرتُ أن اُقَاتِل النَّاس...»

The Role of Events in the Emergence of Hadith: the Case of Conquests of Early Islam and the Hadith of "I have been ordered to fight against the people"

فتوحات صدر اسلام ازجمله رويدادهاي مهمي تلقي مي‌شود كه پيامدهاي ناشي از آن، آثار مهمي را بر حيات مادي و معنوي مسلمانان بر جاي نهاده است. از سوي ديگر، تأثيرات اين رويداد عظيم بر حوزه حديث را نمي‌توان كتمان نمود؛ لذا پژوهش حاضر با نظر به فضاي حاكم بر فتوحات به دنبال بررسي اين پرسش است كه اثربخشي اقدامات خلفا به‌مثابه رخدادهاي مؤثر در تاريخ حكومت اسلامي، بر حوزة احاديث به چه ميزان بوده و فتوحات نيز در پيدايش روايت مزبور، چه نقشي را ايفا نموده است؟ گفتني است سير تاريخي تأليفات پيرامون فتوحات، گواه از اهتمام فراواني دارد كه بدان مبذول داشته‌اند؛ لكن فقدان مطالعات حديثي در باب خاستگاه روايت، ضرورت پرداخت بدان را آشكار مي‌سازد. ازاين‌روي، در اين نوشتار سعي شده است با پاسخ به سؤال فوق مبني بر تأثيرات فتوحات بر زمينه‌هاي پيدايش روايت، قدري از كاستي‌هاي موجود برطرف گردد. بايد گفت اين پژوهش، با اتخاذ رويكردي نظري و بهره‌وري از شيوة توصيفي‌ـ‌تحليلي بدين رهيافت نائل آمد كه نظريه عدالت اصحاب به‌مثابه نمونه‌اي از باور كلامي اهل‌سنت، موضوعي است كه به‌موجب آن گستره روايات مجعول و يا همانندسازي شده را مي‌توان شاهد بود. به بيان ديگر، تأثير رويدادها و باورهاي كلامي بر حوزة مأثورات قابل كتمان نبوده و آثار آن‌ها بر همانندسازي روايات با ذكر مصاديقي چند تبيين گرديد. شبيه‌سازي جنگ‌هاي پيامبر(ص) و خلفا از سوي نسل‌هاي پس از صحابه، در راستاي توجيه فتوحات به‌عنوان مصداقي از جنگ‌هاي ابتدايي و نيز تقويت نظريه «عدالت اصحاب»، زمينه‌هاي پيدايش روايت را بيش‌ازپيش فراهم نموده است.

The conquests of the early Islam are considered among the important events, the consequences of which have left important effects on the material and spiritual lives of Muslims. On the other hand, the impact of these prominent events on the field of hadith studies cannot be ignored. Therefore, the present research tried to examine the question of the effectiveness of the actions of the caliphs, as influential events in the history of Islamic government, in hadiths, and the role played by the conquests in the creation of the hadith of "I have been ordered to fight against the people". It should be mentioned that the historical course of the works about the conquests shows the great attention scholars have paid to them. However, the lack of hadith studies about the origin of the aforementioned narration reveals the necessity of addressing it. Therefore, in this article, an attempt has been made to overcome some of the existing shortcomings by answering the question of the effects of conquests on the contexts of the creation of narrations. By adopting a theoretical approach, this descriptive-analytical study reached the conclusion that through the theory of the justice of the Companions of the Prophet, as an example of the kalāmi belief of Sunnis, we can witness the range of forged or replicated narrations. In other words, the effects of evens and kalāmi beliefs on writings, including replicating narrations, are undeniable, and were explicated in this study via a number of examples. Reproducing the wars of the Prophet (PBUH) and the Caliphs by generations following the Companions of the Prophet, in order to justify the conquests as an example of the primary wars and also to strengthen the theory of "justice of the Companions of the Prophet", has more than ever provided the grounds for the origin of the narration.