تحولات تاريخي وهنري شهر بم در دوره پهلوي (با تاكيد بر مدرسه احويه و خانه سروش زابلستاني)

Historical and artistic developments of Bam city in the Pahlavi period (with emphasis on Ahvieh school and Soroush Zabolstani house)

دورۀ حكومت پهلوي (1304تا 1357ش) در ايران يك دورۀ متفاوت از نظر فرهنگي و هنري بود. در اين دوره تحولات نويني در ساختار كالبدي، معماري و شهرسازي ايران ايجاد شد كه با دوره قاجار متفاوت بود. در اين ميان، عوامل داخلي در زمينه اوضاع سياسي، تحولات تاريخي و فكري، تغييرات اجتماعي و عوامل خارجي در خلال انتقال دوره قاجار به پهلوي در نحوه ساختار كالبدي شهرها و شهرسازي دوره پهلوي بسيار حائز اهميت است. شهر تاريخي بم يكي از شهرهايي است كه از نظر معماري در اين دورۀ تاريخي تحولاتي را پشت سر گذاشته است. پژوهش حاضر با روش توصيفي- تحليلي در صدد پاسخگويي به اين سؤال است كه مهم­ترين عامل مؤثر در تحولات تاريخي- هنري شهر بم در دوره پهلوي چه بود. براي اين واكاوي دو بناي شهر بم؛ مدرسه احمديه و خانه سروش زابلستاني به عنوان آثار معماري مربوط به دورۀ پهلوي به عنوان نمونۀ معماري اين دوره بررسي مي­گردد. يافته­ هاي پژوهش حاكي از اين است كه تقليد از الگوي غرب، اصلاحات ارضي و پيامدهاي آن و سيطره مدرنيته از مهم­ترين عوامل مؤثر در تحولات تاريخي- كالبدي شهر بم در دوره پهلوي بود كه در نتيجه آن بافت مياني و بافت جديد در اطراف بافت قديم شهر بم ايجاد شد. اين موضوع به نوبه خود منجر به گسترش شهر بم به ­سوي مزارع و باغات، مهاجرت روستائيان به شهر بم و گسترش حاشيه­ نشيني و بورس­بازي زمين گرديد. اهداف پژوهش: تبيين تحولات تاريخي و هنري شهر بم در دوره پهلوي. بررسي بازتاب تحولات تاريخي و هنري شهر بم در دوره پهلوي در آثاري معماري اين شهر. سؤالات پژوهش: عوامل مؤثر در تحولات تاريخي -هنري شهر بم در دوره پهلوي چه بود؟ مدرنيته چه تأثيري بر تحولات معماري شهر بم در دوره پهلوي داشت؟

No abstract