مراسم نوروزي بي‌بي‌گردي در بخش نيمبلوك شهرستان قاينات استان خراسان جنوبي

Bibi-Gardi Novruzi Ceremony in Nimblouk District of Qaenat Province of South Khorasan Province

استان خراسان جنوبي واقع در شرق ايران گرچه به لحاظ تقسيمات سياسي كشور، استاني جديد به شمار مي‌آيد كه در سال 1383 با تفكيك از استان خراسان تأسيس شد، اما منطقه‌اي با سابقه تاريخي طولاني و برخوردار از فرهنگي درخشان است. مردم خراسان جنوبي بسياري از سنت‌ها و آداب و رسوم پيشينيان خود را تا به امروز حفظ كرده‌اند. شايد شرايط خاص جغرافيايي و محيطي اين منطقه و به نوعي محصور بودن آن در ميان مناطق كويري و دور بودن از مراكزي كه كانون تحولات فرهنگي بوده‌اند، سبب شده است كه فرهنگ اين منطقه در طول زمان به كندي دچار تغيير شود. مراسم نوروز و برخي آيين‌هاي مربوط به آن از جمله سنت‌هايي هستند كه در حال حاضر نيز در شهرها و به ويژه روستاهاي اين استان برگزار مي‌شوند. مهم‌ترين آيين‌هاي نوروزي در اكثر مناطق خراسان جنوبي، چهارشنبه سوري، مراسم تحويل سال، ديد و بازديد و سيزده بدر هستند. اما در شمال شهرستان قاينات، آيين نوروزي ديگري به نام «بي بي گردي» در روز 12 فروردين اجرا مي‌شود كه در نوع خود كم‌نظير است. اين مراسم كه هنوز در بين اهالي روستاهاي بسكاباد و كارشك بخش نيمبلوك شهرستان قاينات اجرا مي‌شود، كاركردهاي متنوعي دارد و از زواياي گوناگون مي‌توان به بررسي آن پرداخت. اين مقاله حاصل پژوهشي است كه براي نخستين بار يكي از مؤلفان به منظور تهيه پرونده پيشنهاد ثبت «مراسم بي بي گردي» در فهرست ميراث معنوي كشور انجام داده است. اين مراسم در پاييز 1396 به شماره 1457 در فهرست ميراث ناملموس كشور ثبت شده است.

South Khorasan large province, located in eastern Iran, although new in terms of political divisions which was established in 2004 as a separate from previous Khorasan large province, but is a region with a long history and has a brilliant culture. The people of South Khorasan have preserved many of the traditions of their predecessors to this day. Perhaps the special geographical conditions of this region, its confinement among desert areas and being far from the centers that have been the center of developments, have caused the culture of this region to change slowly over time. Novruz ceremonies are among the traditions that are still held in the cities and especially in the villages of this province. The most important Novruz ceremonies in most parts of South Khorasan include Chaharshanbesoori, New Year ceremony, visiting and Sizdah Bedar. But in the north of Qaen city, another Novruz ritual called Bibi Gerdi is performed on the 12th of Farvardin. This ceremony that is still held by the people of Baskabad and Kareshk villages of Nimblouk district of South Khorasan province has various functions and can be studied and considered from different angles, which is described in this article. This article is the result of a research that has been done for the first time by one of the authors in order to prepare the registration file of Bibi Gerdi ceremony in the list of intangible heritage of the country. This ceremony has been registered in the fall of 2017 with the number 1457 in the list of intangible heritage of the country.