تبيين چالش‌هاي شكاف ديجيتال بر اجراي عدالت آموزشي

پيشينه و اهداف: با رشد فناوري هاي نوين اطلاعاتي، نظام هاي آموزشي نيز دست خوش تغييراتي شده است. بدين صورت كه به استفاده از فناوري هاي نوين در آموزش و يادگيري پرداخته اند. فناوري هاي نوين آموزشي اين قابليت را دارد كه آموزش رايگان را در سرتاسر جهان فراهم آورد و تحقق بخش عدالت آموزشي گردد. اما در كشورهاي در حال توسعه و توسعه نيافته به دليل چالش هاي فراوان، موجب ايجاد شكاف ديجيتال بين شهرهاي  برخوردار و كمتر برخوردار و  در نتيجه موجب ناعدالتي آموزشي شده است. بر همين اساس هدف پژوهش حاضر تبيين چالش هاي شكاف ديجيتال بر اجراي عدالت آموزشي است تا بتواند مشكلات پيش روي تحقق عدالت آموزشي را  در كشور برطرف سازد.روش ها: پژوهش حاضر از نوع توصيفيتحليلي است. لذا از جنس پژوهش هاي كيفي و از نوع تحليل فلسفي است.  رويكرد پژوهش تحليلي و انتقادي است. روش گردآوري اطلاعات، كتابخانه اي اسنادي است. جامعه پژوهش، كليه پژوهش هايي است كه به بررسي شكاف ديجيتال و عدالت آموزشي پرداخته بودند و با بررسي پيشينه، تعداد 30پژوهش به‌صورت مستقيم در اين زمينه يافت شد. روش تحليل داده ها، پژوهشگرمحور است. روايي داده ها براساس تحليل ديدگاه صاحب نظران به‌دست آمد. پايايي پژوهش نيز در هم سويي يافته ها با ديگر پژوهش هاي انجام گرفته، صورت پذيرفت.يافته ها: بيانگر آن است كه چالش هاي گوناگوني بر شكاف ديجيتال و ناعدالتي آموزشي اثرگذار بوده است. از جمله چالش هاي عمده كه موجب شكاف ديجيتال در نظام آموزش و پرورش كشور شده است عبارتند از: چالش هاي حاكميتي زيرساختي،  آموزشي، فرهنگي و اقتصادي. چالش حاكميتي زيرساختي براساس شاخص توسعه ارتباطات و فناوري اطلاعات مورد تحليل قرار گرفته است و گوياي نابرابري در زيرشاخص هاي دسترسي، استفاده و مهارت در ميان استان هاي كشور است. بدين صورت كه استان هاي مركزي در رتبه بالا قرار دارند و استان هاي محروم و مرزنشين در رتبه آخر در هر سه زيرشاخص قرار دارند. چالش آموزشي نيز  مبتني بر مؤلفه هايي چون پايين بودن سطح سواد ديجيتال معلمان و خانواده ها، مديريت آموزشي متمركز، سياست گذاري آموزشي و تكيه بر روش هاي تدريس سنتي است. چالش فرهنگي نيز بر مؤلفه هايي همچون جنسيت، نژاد و زبان مبتني است. چالش اقتصادي نيز مبتني بر مؤلفه هايي چون سطح پايين درآمد خانواده ها، فقر، اولويت تأمين معاش بر يادگيري و گران بودن ابزارهاي فناوري آموزشي معطوف است. راهكارهايي براي برون رفت از هريك از چالش ها مي توان برشمرد كه عبارتند از: بالابردن سطح سواد ديجيتال در دانش آموزان و والدين، تقويت انگيزه رقابت و تلاش، تأكيد بر روش هاي تدريس الكترونيكي و بهره گيري از فناوري نوين آموزشي در تدريس. همچنين برخي راهكارهاي ديگر مانند ارتقاء سطح باند استفاده از اينترنت، سرمايه‌گذاري در منابع انساني و توسعه اينترنت داخلي؛، نظير تهيه نقاط دسترسي به اينترنت در هر مدرسه و كتابخانه، ارائه وام با بهره كم براي تجهيزات عمومي در مناطق روستايي و مناطق فقيرنشين شهري، اقداماتي براي كاهش قيمت تجهيزات (برداشتن ماليات، ارائه يارانه) و وام هاي كم بهره براي خانواده هاي كم درآمد، تشكيل جلسات آموزش وب رايگان براي محرومان و ارائه آدرس اينترنتي رايگان به همه دانش آموزان است.نتيجه‌گيري: گوياي آن است كه شكاف ديجيتالي در سه سطح قابل بررسي است: محلي، ملي و جهاني. در هر سه سطح، چهار عنصر در شكاف ديجيتال دخيل هستند كه عبارتند از:  آموزش، اقتصاد، حكمراني و فرهنگ. لذا براي برون رفت از شكاف ديجيتال و تحقق عدالت آموزشي در نظام آموزشي كشور بايد ابتدا شكاف ها را شناسايي كرد و سپس نسبت به برطرف كردن آن ها اقدام نمود. بر همين اساس نظام تعليم و تريت كشور زماني مي تواند به هدف غايي خود كه جامعه عادل است دست يابد كه بتواند مشكلات پيش روي عدالت را از ميان بردارد.