تأثير فناوري‌هاي ورزشي رويداد محور بر ابعاد آموزش و ارتقاء شغلي داوران سوپر ليگ واليبال ايران

پيشينه و اهداف: بررسي روند رو به رشد بكارگيري فناوري درصنعت ورزش مبين آن است كه استقرار فناوري هاي مختلف ورزشي به‌عنوان ابزاري چندجانبه توانسته است از طريق توسعه مهارت ادراكي و كاهش تصميمات اشتباه و ناكارآمد، چالش هاي موجود در سازماندهي مسابقات ورزشي را به حداقل برساند. استفاده از فناوري پرنده هاي بدون سرنشين، فناوري تشخيص نقطه تماس توپ با زمين در ورزش گلف و راگبي و كمك داور ويدئويي در واليبال، تنيس و فوتبال جديدترين فناوري هاي كاربردي در حوزه داوري است. رشد اين پديده از يك سو ريشه در محدوديت توانايي هاي انساني داشته و از سوي ديگر بازتاب توانمندي در تعيين و پيش بيني نقطه توقف براي نقش آفريني تكنولوژي در ايفاي وظايف پيچيده و حساس است. لذا يكي از  مهم‌ترين حوزه هاي نفوذ فناوري مربوط به مقوله داوري در رويدادهاي ورزشي است. مبهم بودن بسياري از خطاها و نبود هيچ راهي براي تشخيص صحيح آن و سردرگمي داوران در اتخاذ تصميم درست هميشه تيتر اول رسانه هاي ورزشي را به خود اختصاص است. علي‌رغم وجود مقاومت هاي بي شمار، فناوري هاي كنترل و تعقيب توپ و ورزشكاران در زمان اجراي حمله و دفاع از طريق به‌كارگيري دوربين هاي فوق پيشرفته و سيستم دوربين چشم شاهين به‌طور گسترده اي در مسابقات جهاني واليبال مورد استفاده قرار گرفته است. لذا هدف از پژوهش حاضر بررسي تأثير فناوري هاي ورزشي رويداد محور بر ابعاد آموزش و ارتقاي شغلي داوران سوپر ليگ واليبال كشور بود.روش‌ها‌: تحقيق حاضر از نوع تحقيقات توصيفي است كه به روش آميخته اكتشافي عملياتي شد. در فاز كيفي تعداد 10 نفر از داوران بين المللي به روش نمونه گيري قضاوتي در مصاحبات نيمه سازمان يافته حضور داشتند. با توجه به محدوديت هاي ناشي از شيوع كرونا ويروس، اين فاز از پژوهش به صورت مصاحبه تلفني و ايجاد يك گروه پژوهش در شبكه مجازي تا دستيابي به اشباع نظري انجام گرفت. در فاز كمي پژوهش تعداد 130 داور رسمي فدراسيون واليبال به روش نمونه گيري هدفمند به عنوان نمونه آماري پژوهش انتخاب شدند. ابزار پژوهش پرسشنامه محقق ساخته مستخرج از فاز كيفي پژوهش مشتمل بر متغيرهاي كيفيت قضاوت، فرصت رشد و ارتقا، آموزش و يادگيري، امنيت قضاوت و پوشش رسانه اي بود كه پايايي دروني آن به روش آلفاي كرونباخ تأييد شد (78/0≤α). درنهايت به منظور تجزيه وتحليل داده ها، پس از اطمينان از شاخص برازش الگوي پژوهش بر مبناي شاخص هاي سه گانه (برازش ساختاري، برازش اندازه گيري و برازش كلي الگوي پژوهش) نرم افزار PLS و نرم افزار اس پي اس اس استفاده شد(05/0 ≥P).يافته‌ها: بررسي شاخص هاي سه گانه روايي همگرا، روايي واگرا و روايي كلي الگوي پژوهش، مقادير شاخص ها مؤيد توان مطلوب سازه هاي آشكار در پيش بيني سازه نهايي پژوهش (كارايي شغلي) بود. نتايج پژوهش حاكي از تأثير مستقيم و معنادار فناوري بر ابعاد پنج گانه كارايي شغلي داوران بود. همچنين نتايج تحليل مسير الگو نشان داد كه سازه آموزش و يادگيري(05/0≥P، 59/11t= ،67/0Lf=) و سازه كيفيت قضاوت (05/0≥P، 47/8t= ،65/0Lf=) بيشترين تأثير را از فناوري هاي ورزشي داشتند.نتيجه‌گيري: محدوديت حضور داوران در كليه صحنه ها و همچنين زاويه ديد نامناسب منشأ بسياري از تصميمات اشتباه است. علي رغم اينكه ايجاد توقف هاي متعدد و درخواست كنترل ويدئو توسط مربيان به عنوان استراتژي اي جهت ايجاد وقفه و مرور اهداف تاكتيكي خود به طور مكرر مورد استفاده قرار مي گيرد اما به دليل پيامدهاي غيرقابل انكار فناور ها در ابعاد آموزش و قضاوت عاري از اشتباه، 93 درصد داوران داراي رويكرد موافق با كاربرد فناوري در مسابقات بودند. بنابراين مديران كميته داوران فدراسيون واليبال مي توانند از طريق استقرار فناوري هاي مرتبط با مسابقات علاوه بر كاهش اشتباهات داوران، شرايط رشد و حضور هرچه بيشتر داوران ايراني را در تورنمنت هاي بين المللي فراهم نمايند.