تأثير كلاس معكوس الكترونيكي بر بهبود عملكرد و انگيزش تحصيلي دانشجويان در شرايط كرونا

پيشينه و اهداف: شيوع بيماري در ووهان چين با نام كرونا بحران در بهداشت عمومي منطقه اي و جهاني ايجاد كرد كه اين امر منجر به تغييرات در اكثر ابعاد زندگي شد. به دليل فاصله گذاري اجتماعي و مصون ماندن از بيماري، روش آموزش از حضوري به الكترونيكي تغيير يافت؛ همين امر كه ناگهاني نيز رخ داده بود، مساله كاهش ميزان يادگيري و عملكرد تحصيلي دانشجويان را باعث شد.  همچنين دانشجويان در آموزش عالي به علت اعمال محدوديت‌هاي سفر و فاصله‌گذاري اجتماعي، اقدامات ايزوله سازي، اعمال قرنطينه، بسته شدن پرديس‌هاي دانشگاه و بسته شدن مرزها به شدت تحت تأثير اين ويروس قرار گرفته‌اند و در راستاي آن به انگيزش تحصيلي دانشجويان نيز لطمه‌هايي وارد شده است كه تعويق ورود به دانشگاه يكي از بيشترين آسيب‌هاست. مرور پژوهش ها نشان از آن دارد كه در ايام كرونا، ميزان يادگيري و انگيزش تحصيلي دچار افت شده است، بنابراين نياز به يك راهكار آموزشي براي رفع اين مساله است. كلاس معكوس الكترونيكي در شرايط كرونا مي تواند مورد توجه باشد. اگرچه تحقيقات بيانگر تأثير بهتر كلاس معكوس بر عملكرد يادگيرندگان است؛ اما هنوز مشخص نيست كه چگونه كلاس معكوس الكترونيكي منجر به عملكرد بهتر مي شود و به پژوهش هاي بيشتري در اين زمينه نياز است؛ از اين رو اين مطالعه با هدف تعيين اثربخشي كلاس معكوس الكترونيكي بر ميزان عملكرد و انگيزش تحصيلي دانشجويان انجام شد.روش‌ها‌: روش پژوهش نيمه آزمايشي با طرح پيش آزمون و پس آزمون با گروه آزمايش و كنترل بود. از جامعه دانشجويان  رشته علوم تربيتي دانشگاه تهران، 38 دانشجو با روش نمونه گيري در دسترس به عنوان نمونه انتخاب شد و با استفاده از روش تصادفي در دو گروه آزمايش و كنترل جايگزين شدند. ابزارهاي پژوهش آزمون عملكردي محقق ساخته و انگيزش تحصيلي (والرند و همكاران، 1989) بود. اجراي اين پژوهش بدين ترتيب بود كه بعد از هماهنگي با دانشجويان، ابتدا از هر دو گروه پيش آزمون در بستر محيط آنلاين و استفاده از وب سايت پرس لاين به عمل آمد؛ سپس به تدريس آموزش توليد محتواي الكترونيكي با استفاده از سامانه اي لرن دانشگاه تهران، ادوبي كانكت و يك مدرس براي هر دو گروه پرداخته شد. آموزش براي گروه كنترل با استفاده از روش متداول و به شكل مستقيم برگزار شد و براي گروه آزمايش از طريق كلاس معكوس الكترونيكي صورت گرفت. گفتني است كه براي هر دو گروه به مدت سه ماه و هر هفته يك جلسه (مجموعا 12 جلسه) آموزش برگزار شد. در نهايت پس آزمون عملكرد و انگيزش تحصيلي براي هر دو گروه اجرا شد. يافته هاي پژوهش با استفاده از نرم افزار SPSS نسخه 23 و روش كواريانس تحليل شد. شايان ذكر است كه قبل از استفاده از روش تحليل، مفروضه هاي آن با استفاده از آزمون كالموگراف اسميرنوف و آزمون لوين بررسي شد.يافته‌ها: در اين پژوهش 38 نفر در دو گروه آزمايش و كنترل شركت كرده بودند كه سن آنها بين 19 تا 22 بود (33/1= SD، 44/20=M). مقايسه دو گروه با آزمون تي مستقل (651/0=t) نشان داد كه بين ميانگين سني گروه آزمايش70/0 ± 14/20 و گروه كنترل 49/0 ± 68/20 تفاوت معني داري وجود نداشت. شايان ذكر است كه 82 درصد شركت كنندگان دختر بودند. نتايج نشان داد كلاس معكوس الكترونيكي بر عملكرد تحصيلي و انگيزش تحصيلي تأثير معنادار داشته است (001/0≥P)؛ به‌طوري‌كه پس از مداخله آزمايشي، ميانگين گروه آزمايش در مقايسه با گروه كنترل در هر دو متغير بيشتر بود.نتيجه‌گيري:  كلاس معكوس الكترونيكي بر ميزان عملكرد و انگيزش تحصيلي دانشجويان تأثير دارد. بنابراين توصيه مي‌شود براي بهبود عملكرد و انگيزش تحصيلي و همچنين موفقيت يادگيري الكترونيكي، از كلاس معكوس الكترونيكي استفاده شود.