نگاهي چند‌وجهي به موسيقي‌درماني به‌عنوان ابزاري براي توان‌بخشي كودكان مبتلا به اوتيسم: پذيرش ‌درماني، اثربخشي و چالش‌هاي درمان در يك طرح آميخته

زمينه و هدف: اوتيسم ويژگي‌هايي به همراه دارد كه درمان آن را با چالش‌هاي زيادي روبه‌رو مي‌كند. موسيقي‌درماني نويدبخش آن است كه با ايجاد فرايند درماني لذت‌بخش بر برخي از اين چالش‌ها غلبه كند. با اين‌حال، پژوهش‌هاي اثربخشي آن در ايران كمياب هستند و پذيرش درمان توسط كودكان و مادران هنوز بررسي نشده است. هدف ما بررسي پذيرش، اثربخشي و همچنين چالش‌هاي موجود در فرايند درمان است.مواد و روش‌ها: پژوهش حاضر داراي طرح آميخته‌ هم‌زمان است كه در قالب يك پژوهش چند موردي اجرا شده است. به اين ترتيب، شركت‌كننده‌ها شامل پنج كودك مبتلا به اوتيسم (بدون اختلال شناختي و يادگيري جدي) بودند كه در سنين دوم كودكي (بين 9 تا 14 سال) قرار داشتند. آن‌ها از طريق نمونه‌گيري هدفمند انتخاب شدند كه در‌نهايت، يك نفر از آن‌ها از فرايند آزمون خارج شد. موسيقي‌درماني به صورت انفرادي و به‌طور ميانگين هشت جلسه يك ساعته اجرا شد. اثر‌بخشي آن از طريق مقياس مهارت‌هاي اجتماعي ماتسون و مقياس نظريه‌ ذهن استيرن‌من، مصاحبه‌ با مادر و درمانگر و مشاهده‌ جلسات درمان مطالعه شد.يافته‌ها: مشاهده‌ جلسات و مصاحبه با مادران حاكي از پذيرش بسيار خوب درمان توسط كودكان و حتي اشتياق آن‌ها بود. مادران نيز با بيان اثرگذاري درمان در حيطه‌هاي مختلف، رضايت كلي خوبي را نسبت به درمان نشان دادند. در بررسي اثرگذاري درمان، اثرگذاري باليني معنادار بر مهارت‌هاي اجتماعي و شناختي، نظريه‌ ذهن و اضطراب تأييد شد، اما به نظر مي‌رسيد كه رفتارهاي تكراري كاهش نيافته‌اند. همچنين دو چالش در روند درمان چشمگير بود: اضطراب بالا و عدم تمركز كودكان در جلسات آغازين و همچنين عدم تمايل آن‌ها به تمرين در خانه. نتيجه‌گيري: به نظر مي‌رسد موسيقي‌درماني پتانسيل درماني خوبي براي مبتلايان به اوتيسم در جامعه‌ ايران دارد، به‌ويژه با توجه به پذيرش و اشتياقي كه نسبت به آن مشاهده مي‌شود. بررسي‌هاي اثربخشي و پذيرش درمان كه اين رويكرد را با رويكردهاي رايج مقايسه كنند، مي‌توانند از نظر باليني كارساز و ثمربخش باشند.