بازتاب معراج مسيح در غزليات صائب تبريزي

سيماي مسيح در غزليات صائب، جلوه ويژه اي دارد؛ به گونه اي كه مي توان با انسجام ابيات او در اين زمينه، تصوير نسبتاً جامعي از زندگي اين پيامبر آسماني ارائه كرد و آزادانديشي ديني صائب و شعر فارسي را به مخاطب نشان داد. از آنجا كه بررسي تمام جوانب اين موضوع فراتر از گنجايي يك مقاله است؛ كوشيده ايم تا با محوريت معراج مسيح كه بيش از ديگر بخش هاي زندگي آن حضرت، مورد توجّه صائب قرار گرفته است؛ فلسفه توجّه به اين موضوع و تأثير آن بر جنبه هاي محتوايي شعر او، موضوعي است كه در پژوهش هاي ادبي كم تر مورد توجّه قرار گرفته است. بررسي تحليلي توصيفي اين موضوع در شعر صائب نشان مي دهد كه او در طرح موضوع معراج مسيح، به تلفيق مطالب قرآن، انجيل، كتب قصص و سنّت هاي ادبي پرداخته و در قالب سه زوج عيسي و فلك چهارم، عيسي و خورشيد و عيسي و سوزن؛ از تمام جزئيات اين واقعه براي بيان انديشه هاي اخلاقي، عرفاني، اجتماعي، ديني، تعليمي و غنايي خود بهره گرفته است و اين تلميح، دست مايه مضمون سازي و خيال پردازي قرارگرفته و در جذب مخاطبان شعر او تأثيرگذار شده است. نگاه صائب به معراج مسيح به دور از هرگونه تعصبي، تلفيقي آزادانديشانه از اسلام و مسيحيت را در بر مي گيرد و بدون ترديد، معرّفي اين نگاه مي تواند در تقريب مذاهب و توجّه افزون تر اذهان جهانيان به شعر و ادب فارسي تأثير بسيار داشته باشد.