حساسيت تاج‌بارش تك درختان بلوط ايراني (Quercus brantii var. persica) به رخداد باران در ناحيه رويشي زاگرس

روند روزافزون خشكيدگي درختان بلوط ايراني (Quercus brantii Lindl.) در جنگل‌هاي زاگرس به چالش اصلي مديريت جنگل در اين ناحيه تبديل شده است. هدف اين پژوهش، تعيين حساسيت تاج‌بارش درختان بلوط ايراني به مقدار باران در جنگل‌هاي زاگرس استان‌هاي لرستان و ايلام بود. براي بررسي روند بارندگي سالانه، از داده‌هاي بارش درازمدت دو ايستگاه خرم‌آباد و ايلام و آزمون من‌كندال استفاده شد. در هر منطقه، پنج درخت بلوط دانه‌زاد تيپيك براي اندازه‌گيري باران و تاج‌بارش در دوره برگ‌دار انتخاب شدند. شيب رگرسيون خطي بين درصد تغييرات مقدار باران در مقابل درصد تغييرات تاج‌بارش، به‌عنوان ميانگين ضريب حساسيت تاج‌بارش درنظر گرفته شد. نتايج نشان داد كه بارش سالانه و ميانگين رخداد باران در سال (6.6 ميليمتر در خرم آباد و 8.5 ميليمتر در ايلام)، در دوره درازمدت مورد بررسي، فاقد روند معني‌داري بودند. بررسي رخدادهاي حدي نشان داد، تعداد باران‌هاي بزرگ‌تر از ۱۰ ميلي‌متر در سال در ايلام، روندي كاهشي و تعداد باران‌هاي كمتر از دو ميلي‌متر در سال در خرم‌آباد روندي افزايشي و معني‌دار داشتند. ضريب حساسيت تاج‌بارش درختان به مقدار باران در ايلام به‌طور ميانگين ۳/۳ و در خرم‌آباد 1/3 به‌دست آمد. در هر دو منطقه، حساسيت تاج‌بارش درختان به رخدادهاي كوچكتر از ميانگين، بيشتر از رخدادهاي بزرگ‌تر از ميانگين بود (ايلام 4/3 درمقابل 1/2 و خرم‌آباد 1/7 درمقابل ۱/۱). حساسيت زياد تاج‌بارش درختان بلوط ايراني به مقدار باران در صورت تداوم روند كاهشي مقدار باران در جنگل‌هاي خرم‌آباد و ايلام، منجر به كاهش تاج‌بارش و تسريع روند خشكيدگي در اين جنگل‌ها خواهد شد.