واكاوي مؤلفه‌هاي مؤثر بر طبقه‌بندي آثار ميراث معماري بر اساس رويكردها و سياست‌هاي حفاظت در كشورهاي اروپا

مديريت و اولويت‌بندي حفاظت از آثار ميراث معماري در ايران با توجه به فراواني و كمبود منابع مالي، يكي از چالش‌هاي اساسي است. از سال 1309ش و تصويب قانون حفظ آثار ملي و عتيقات تاكنون، ميراث معماري هيچ‌گاه با رويكرد حفاظت مبتني بر اهميت آثار، به‌صورت علمي و در يك چهارچوب مدون داوري و سطح‌بندي نشده‌اند. اين موضوع باعث شده اصولي جامع براي مديريت يكپارچه، وحدت‌ رويه در تصميم‌گيري‌ها و اولويت‌بندي براي حفاظت از آثار نيز تدوين نشده باشد، درحالي‌كه بيشتر كشورهاي توسعه‌يافته يا در حال توسعه در اين زمينه به چهارچوبي منطقي دست يافته‌اند. يكي از ابزارهاي مديريت حفاظت از ميراث معماري در اروپا، طبقه‌بندي است. مطالعه و شناسايي نظام طبقه‌بندي در سياست‌هاي كشورهاي اروپايي به‌منظور دستيابي به يك الگوي كاربردي و تعميم‌پذير در سطح ملي، هدف اصلي اين تحقيق است. اهداف و تأثيرگذاري مؤلفه‌ها بر سيستم طبقه‌بندي ميراث معماري اروپا، پرسش‌ اصلي اين تحقيق است كه براي يافتن آن از طريق سندپژوهي و مطالعات كتابخانه‌اي، داده‌هاي موجود شامل قوانين، سياست‌ها و تجربيات كشورها گردآوري شده و با رويكردي كيفي و با روش توصيفي‌تفسيري و تطبيقي تحليل شده است. با توجه به يافته‌هاي پژوهش، دستيابي به سازوكاري مديريتي بر اساس يك سيستم منظم و سلسله‌مراتبي از طريق طبقه‌بندي به‌منظور ارتقاي سياست‌هاي حمايت از منابع ميراث و بهره‌مندي مقامات در حفاظت از ميراث معماري هدف اصلي طبقه‌بندي بوده است و بر اين اساس آثار ميراث معماري به سه سطح ملي، منطقه‌اي و محلي طبقه‌بندي شده‌اند. رويكرد و نحوۀ‌ تصميم‌گيري براي طبقه‌بندي، بر اساس نظر و مشورت صاحب‌نظران، متخصصان و مسئولان و با توجه به معيارها و مؤلفه‌هاي تأثيرگذار بر اين فرايند شامل منحصربه‌فرد بودن آثار، اهميت آن‌ها، شايستگي براي حفاظت، مالكيت و ويژگي‌هاي تاريخي، معماري، هنري، علمي، زيباشناختي و اجتماعي تعيين مي‌شود. سيستم طبقه‌بندي در كشورهاي اروپايي به‌عنوان مؤلفه‌اي مهم در توسعۀ اقتصادي و بهبود زندگي مردم در نظر گرفته شده است.