مدارا و تساهل مذهبي ايرانيان در مواجهه با اقليت‌هاي ديني به‌مثابه يكي از شاخص‌‌‌هاي هويت ملي

عدم همزيستي مسالمت‌‌‌آميز و فقدان مدارا و تساهل ازجمله ويژگي‌‌‌هاي منفي است كه گاه به‌مثابه يك مسئله تاريخي و فرهنگي به جامعه ايراني نسبت داده مي‌‌‌شود. در بخشي از آثار مربوط به خلقيات ايرانيان، گفته مي‌‌‌شود كه انسان ايراني، كمتر داراي روحيه گفتگو و تعامل بوده و در مواجهه با ديگري، روحيه تخاصمي و غير مسالمت‌آميز داشته است. اين مقاله مدعاي خويش را در نقد اين تصوير از هويت ملي ايرانيان بنياد نهاده و سعي دارد نشان دهد كه مدارا و تساهل به‌ويژه در مواجهه با اقليت‌هاي ديني يكي از ويژگي‌‌‌هاي خاص جامعه ايراني به شمار مي‌‌‌رود. اين پژوهش يك بررسي توصيفي و تحليلي است و در گردآوري داده‌ها از روش مطالعه اسنادي با تأكيد بر سفرنامه‌هاي خارجي دوره صفويه و قاجار استفاده شده است. با تكيه بر يافته‌‌‌هاي پژوهش مي‌‌‌توان گفت از نگاه سفرنامه‌‌‌نويسان خارجي اگرچه در پاره‌‌‌اي موارد سخت‌‌‌گيري‌‌‌هايي نسبت به برخي اقليت‌هاي ديني وجود داشته است؛ اما ايرانيان مسلمان با ابتناي به فرهنگ شيعي در طول تاريخ، همواره با اقليت‌ها با تساهل و ميانه‌‌‌روي رفتار كرده‌‌‌اند؛ و بسياري از شواهد و گزارش‌‌‌هاي سياحان از وضعيت مطلوب اقليت‌هاي ديني در جامعه ايران و برخورداري آنان از حقوق شهروندي و آزادي‌‌‌هاي مذهبي حكايت دارد.