ارزيابي آلودگي و بررسي فرم شيميايي عناصر بالقوۀ سمّي در رسوبات سطحي رودخانۀ كارون در محدودۀ شهر اهواز

هدف از انجام اين پژوهش، ارزيابي غلظت و بررسي فرم شيميايي عناصر بالقوۀ سمّي در رسوبات رودخانۀ كارون در محدودۀ شهر اهواز است. به اين منظور، 14نمونه از رسوبات سطحي (cm 50) جمع‌آوري و آماده‎‍سازي شد و غلظت كل عناصر اصلي و جزئي پس از هضم اسيدي قوي نمونه‎‍ها، با استفاده از دستگاه ICPOES تعيين شد. براي بررسي فرم شيميايي عناصر بالقوۀ سمّي، از روش استخراج ترتيبي 5 مرحله‌اي استفاده شد. نتايج به‌دست‌آمده نشان مي‌دهد pH رسوبات در محدودۀ 7 تا 8.9، ميزان مادۀ آلي در محدودۀ 0.4 تا 4.9درصد، مقدار كربنات در محدودۀ 22.5 تا 40درصد و ظرفيت تبادل كاتيوني نمونه‌ها در محدودۀ 5.4 تا 12.6ميلي‌اكي‌والان بر 100گرم متغير است. براساس مقادير ضريب زمين‌انباشت، رسوبات رودخانۀ كارون ازنظر كيفيت زيست‎‍محيطي در ردۀ غيرآلوده تا كمي‌آلوده قرار دارد. براساس نتايج به‌دست‌آمده از روش استخراج ترتيبي، 78درصد مس، 77.6درصد سرب، 61.8درصد كادميم، 73درصد روي، 65.8درصد نيكل، 85.8درصد آرسنيك و 60.9درصد كروم در فازهاي غيرباقي‌مانده قرار دارند؛ بنابراين اين عناصر منشأ عمدتاً انسان‎‍زاد دارند. با توجه به درصد همراهي عناصر در فازهاي تبادل‎‍پذير و متصل به كربنات، در رسوبات رودخانۀ كارون كروم و مس كمترين زيست‎‍ دسترس‎‍پذيري و كادميم بيشترين زيست ‎‍دسترس‎‍پذيري را دارد.