تحليل كمي ناهمگني‌هاي مخزني سازند سروك در يكي از ميادين نفتي دشت آبادان، جنوب غرب ايران

در اين مطالعه ناهمگني‌هاي مخزني سازند سروك، به‌عنوان دومين مخزن مهم نفتي كشور، در يكي از ميدان‌هاي واقع در دشت آبادان بررسي شده است. براي اين منظور، از داده‌هاي پيوستۀ مغزه، مقاطع نازك ميكروسكوپي و اطلاعات تخلخل – تراوايي استفاده شده‌ است. از روش‌هاي آماري تعيين ضريب تغيير (CV) و ضريب ديكسترا – پارسونز (VDP)، به‌منظور كمي‌سازي ناهمگني‌هاي مخزن استفاده شده است. به‌منظور تعيين گونه‌هاي سنگي مخزن، واحدهاي جرياني هيدروليكي و زون‌بندي مخزني، به‌ترتيب از روش‌هاي محاسباتي وينلند، نشانگر زون جريان (FZI) و روش اصلاح‌شدۀ لورنز بر مبناي چينه‌نگاري (SMLP) استفاده شد. وضعيت توزيع ناهمگني‌هاي مخزني در هريك از گونه‌هاي سنگي و زون‌هاي مخزني، بر مبناي روش‌هاي آماري ذكرشده و براي دو پارامتر تخلخل و تراوايي به‌صورت جداگانه بررسي شد؛ سپس با تلفيق نتايج حاصل از روش‌هاي فوق با نتايج مطالعات رسوب‌شناسي (رخساره، دياژنز و سكانس) در چاه مطالعه‌شده، منشأ، مقياس و قابليت رديابي ناهمگني‌هاي مخزني در سازند سروك بررسي شده است. از ديدگاه منشأ، ناهمگني‌هاي مخزني سازند سروك دو منشأ اوليه (رسوب‌گذاري) و ثانويه (دياژنزي – شكستگي) دارند. گسترش افق‌هاي نسبتاً ضخيم (تا ۵۰متر) روديستي و رخساره‌هاي دانه غالب پشته‌هاي زيرآبي (شول) در بخش‌هاي بالايي سازند سروك، سبب بالارفتن كيفيت مخزني اين سازند شده است. با اين حال، تغييرات در خصوصيات بافتي و ساختمان‌هاي رسوبي و نيز تبديلات رخساره‌ها به يكديگر، سبب ايجاد درجات مختلفي از ناهمگني در بخش‌هاي مختلف سازند سروك شده است. فرآيندهاي دياژنزي مرتبط به سطوح فرسايشي به‌ويژه در زير ناپيوستگي مرز سنومانين – تورونين، به بهبود چشمگير خصوصيات مخزني ازطريق وقوع انحلال جوي گسترده منجر شده است. از سوي ديگر، فرآيندهاي مرتبط به دياژنز دفني نظير سيماني‌شدن و انواع فشردگي، موجب از دست رفتن كيفيت مخزني در بخش‌هايي از سازند سروك شده است. از ديدگاه مقياس، ناهمگني‌هاي مخزني سازند سروك در دو مقياس بزرگ (متر) و كوچك (سانتي‌متر تا ميلي‌متر) دسته‌بندي شده است كه هر دو عامل اوليه و ثانويه در ايجاد آنها نقش داشته‌اند. بررسي ارتباط بين ناهمگني‌هاي بزرگ‌مقياس سازند سروك با جايگاه‌هاي سكانسي ردۀ سوم اين سازند، نشان داد اين ناهمگني‌ها به‌خوبي در چارچوب سكانس‌هاي ردۀ سوم قابليت شناسايي، رديابي و مدل‌سازي دارند. واحدهاي مخزني سرشار از روديست‌ها با عوارض گستردۀ انحلالي، عمدتاً منطبق بر سيستم تراكت‌هاي پس‌رونده (RST)، سكانس‌هاي ردۀ سوم سنومانين و تورونين‌اند. با اين حال، ناهمگني‌هاي كوچك‌مقياس روابط معناداري با سكانس‌هاي ردۀ سوم نشان نمي‌دهند و مدل‌سازي آنها نيازمند تعيين سكانس‌هاي ردۀ پايين‌تر با سيكل‌هاي رسوبي است.