پراكندگي زماني و مكاني نهشته‎‍هاي آذر- آواري سازند قم، با تأكيد ويژه بر جنوب شرقي استان كرمان: كاربرد آ‌نها در چينه‎‍نگاري رخدادي (تفرا)

سازند قم (اليگوسن ميوسن پيشين) از توالي ضخيمي از مارن‎‍هاي دريايي، سنگ‌هاي كربناته، ژيپس و سيليسي آواري تشكيل شده است. وجود همراهان آذرين، بارزترين تغيير رخسارۀ سازند قم است. اين مقاله، اولين مثال منتشرشده از كاربرد چينه‎‍نگاري رخدادي (تفرا) در سازند قم و همچنين نخستين مطالعۀ جامع بر پراكندگي زماني و مكاني نهشته‎‍هاي آذر آواري سازند قم و شامل دو بخش است. در ابتدا دربارۀ نهشته‎‍هاي آذر آواري سازند قم در دو برش بزدان و كقاركي در جنوب شرقي استان كرمان بحث مي‌شود. آهك‌هاي توفي و واحدهاي توفي هر دو برش بزدان و كقاركي، سن روپلين پسين را دارند كه بيانگر وقوع يك رويداد آتشفشاني در منطقۀ شمال غربي درياچۀ جازموريان در آن زمان است. در بخش دوم، دربارۀ پراكندگي زماني و مكاني نهشته‎‍هاي آذر آواري سازند قم در سرتاسر قلمرو اين سازند بحث شده و پراكندگي مكاني آ‌نها بر يك نقشۀ جديد نمايش داده شده است. واحدهاي آذر آواري موجود در سازند قم در مناطق مختلفي از قلمرو اين سازند (از جازموريان تا ماكو) گسترش درخور ‌توجه و منظمي دارد. به‌طور كلي مي‌توان گفت اين واحدها عمدتاً در سه منطقۀ زير گسترش دارند: 1) منطقۀ جازموريان جيرفت سيرجان (پيش‌كمان)؛ 2) جنوب غربي نوار نطنز كاشان قم ساوه (عمدتاً درون‌كمان) و 3) منطقۀ زنجان (جنوب شرقي، جنوب، جنوب غربي، غرب و شمال غربي زنجان). ضخامت و سن اين واحدها در برش‌هاي مختلف متفاوت است.