ارائه چارچوب مفهومي تبيين تاب‌ آوري سازماني در برابر فساد در سازمان‌هاي اقتصادي دولتي ايران با الهام از هستي‌ شناسي رئاليسم انتقادي

Providing a Conceptual Framework for Explaining Organizational Resilience against Corruption in the Governmental Economic Organizations, Inspired by Critical Realist Ontology

سازمان‌هاي دولتي در مواجهه با فساد و توانايي بازگشت به شرايط قبل از فساد، متفاوت‌اند. هدف پژوهش حاضر، ارائه چارچوب تاب‌آوري سازماني در برابر فساد در سازمان‌هاي اقتصادي دولتي ايران است. روش: با استفاده از روش نظريه داده‌بنياد با رويكرد پديدار شونده گليزر و الهام از هستي‌شناسي رئاليسم انتقادي، سعي شد عوامل پديدآورنده در سه لايه‌ رويداد و سازوكار و ساختار شناسايي شده و در قالبي يكپارچه ارائه شود. يافته‌ها: بر اساس يافته‌ها، شش مقوله اصلي «پيش‌دستي»، «پايش»، «پاسخ»، «اطمينان‌بخشي»، «كاهش آثار سوء فساد بر كاركنان» و «بهبود سازماني» در سطح رويداد؛ سه مقوله «كاركنان تاب‌آور»، «هوشمندي و ارگانيسم پويا» و «نظارت قوي» در سطح ساز و كار و سه مقوله «فرهنگ سازماني ضدفساد»، «سيستم باز» و«نگرش به فساد و اصلاح» در سطح ساختار، به‌عنوان عوامل تاب‌آوري سازماني در برابر فساد، شناسايي شد. نتيجه‌گيري: اين عوامل مجموعه‌اي از قابليت‌ها، توانايي‌ها و اقدام‌هايي است كه بايد قبل، حين و بعد از فساد در سازمان وجود داشته باشد. اين بيانگر «فراقابليت» بودن مفهوم تاب‌آوري در برابر فساد است.

Objective: This study sought to establish a conceptual framework for explaining organizational resilience against corruption in Iranian governmental economic organizations. Methods: Glaserian emerging grounded theory method was used to identify factors of organizational resilience against corruption as a new concept in literature. In order to find a deeper understanding of the concept and its generative factors in three layers (event, mechanism, and structure), in an integrated framework, the critical realistic ontology was used. Results: "Anticipating", "monitoring", "response", "reassurance", "reducing impacts of corruption on staff", and "improvement" were recognized as principal categories in the empirical layer. Categories of "intelligence and dynamic organism", "strong control" and "resilient staff" were recognized as generative mechanisms in the actual layer. Categories of "open system", "organizational culture" and "attitude to corruption and reform" were recognized as structures in the real layer. These 12 factors with other conditional factors shape organizational resilience against corruption. Conclusion: According to these categories, organizational resilience against corruption is a meta-capability that includes what organizations should have and do before, during, and after corruption.