اثر تنش خشكي، تراكم بوته و مرحله برداشت بر عملكرد وكيفيت علوفه كوشيا (Kochia scoparia L.)

Effect of Drought Stress, Plant Density and Harvesting Satge on Forage Yield and Quality of Kochia (Kochia scoparia L.)

كمبود آب و ضرورت تامين علوفه طي سال‌هاي اخير گرايش به سمت گياهان كم توقع مانند كوشيا كه علاوه بر تحمل به خشكي و شوري داراي پتانسيل توليد علوفه در شرايط دشوار است را اجتناب ناپذير مي كند. به منظور بررسي اثر تنش خشكي، تراكم بوته و زمان برداشت بر عملكرد كمي و كيفيت علوفه كوشيا، آزمايشي به مدت دو سال 1398 و 1399 در ايستگاه تحقيقات كشاورزي جوپاركرمان اجرا شد. آزمايش به ‌صورت اسپليت پلات ‌فاكتوريل در قالب طرح بلوك‌هاي كامل تصادفي با سه تكرار انجام شد. تنش خشكي در سه سطح آبياري بر اساس 50 ، 70 و 90 درصد تخليه آب قابل استفاده از خاك در كرت هاي اصلي و دو تراكم بوته 16/6 و 33/3 بوته در هكتار و دو مرحله برداشت، رشد رويشي (55 روز پس از سبز شدن) و شروع گل‌دهي به صورت فاكتوريل و در كرت هاي فرعي بررسي شدند. در سطوح آبياري بر اساس 50 و 90 درصد تخليه آب قابل استفاده از خاك به ترتيب 7/15 و 6/45 تن در هكتار علوفه خشك توليد شد، اما اين تفاوت معني‌دار نبود. برداشت در مرحله شروع گل‌دهي با توليد 31/30 تن علوفه تر در هكتار و 8/96 تن علوفه خشك در هكتار نسبت به برداشت در مرحله رشد رويشي برتري معني‌داري داشت. بيشترين مقدار پروتئين خام علوفه (10/94 درصد) و كمترين مقدار الياف NDF (50/6 درصد) و ADF (33/8 درصد) در تنش خشكي شديد (90 درصد تخليه رطوبت قابل استفاده خاك) به دست آمد. برداشت در مرحله شروع گل‌دهي در مقايسه با برداشت در مرحله شد رويشي از درصد پروتئين خام كمتر اما از NDF بيشتري برخوردار بود. بر اساس نتايج اين پژوهش مي‌توان با تنظيم آبياري بر اساس 70 تا 90 درصد تخليه رطوبت قابل استفاده خاك در مرحله رشد رويشي (55روز پس از سبزشدن) 4/5 تن علوفه خشك با كيفيت مطلوب و در مرحله شروع گل‌دهي به طور ميانگين 8/5 تن علوفه خشك توليد كرد.

In recent years shortage of water and necessity of forage production have led to a tendency towards low-input plants such as Kochia. Kochia, that plant that, in addition to drought and salinity tolerance, have the potential to produce forage in less favorable environmental conditions. To evaluate forage yield and quality of Kochia as affected by drought stress, plant density and harvesting stage a field experiment was conducted in 2020 and 2021 at the Jupar agricultural research rtation of Kerman. The experiment was carried out as split plot factorial arrangements in randomized complete block design with three replications. Drought stress at three levels; irrigation at 50%, 70% and 90% depletion of soil available moisture were assigned to main plots and two planting density; 33.3 and 16.6 plant m-2 and two harvesting stages; vegetative growth stage (55 days after emergence) and flowering stage as factorial were randomized in sub plots. In irrigation at 50% and 90% soil available moisture depletion dry forage yield was 7.15 and 6.45 ton ha-1, respectively, however, this difference was not significant. Harvesting at the flowering stage with production of 31.30 ton ha-1 of fresh forage and 8.96 ton ha-1 of dry forage was significantly superior in comparison with other treatments. The highest amount of forage protein (10.94%), and the lowest amount of NDF (%50.6) and ADF (%33.8) were obtained in the severe drought stress (90% depletion of soil available moisture). Harvesting at the flowering stage had lower protein and higher NDF than vegetative growth stage. The results of this study indicated that it is possible to produce 4.5 ton ha-1 of dry forage by harvesting at vegetative growth stage and 8.5 t ha-1 of dry forage at the flowering stage by application of irrigation at 70% to 90% soil available moisture depletion.