پديد آورندگان :
اروجي سلماسي، كتايون دانشگاه آزاد اسلامي واحد كرج - گروه باغباني، كرج، ايران , قره شيخ بيات، رحيم سازمان تحقيقات، آموزش و ترويج كشاورزي - موسسه تحقيقات علوم باغباني - پژوهشكده ميوه هاي معتدله و سردسيري، كرج، ايران , ميري، مهدي دانشگاه آزاد اسلامي واحد كرج - گروه باغباني، كرج، ايران , پيرخضري، محي الدين سازمان تحقيقات، آموزش و ترويج كشاورزي - موسسه تحقيقات علوم باغباني - پژوهشكده ميوه هاي معتدله و سردسيري، كرج، ايران , داوودي، داريوش سازمان تحقيقات، آموزش و ترويج كشاورزي - پژوهشكده بيوتكنولوژي كشاورزي ايران - گروه نانوتكنولوژي، كرج، ايران
كليدواژه :
زردآلو , جوانه‌زني دانه گرده , زمان گلدهي , گرده‌افشاني , ميكروسكوپ فلورسنت
چكيده فارسي :
زردآلو يكي از مهمترين و اقتصادي‌ترين درختان ميوه مناطق معتدله در ايران و جهان به شمار مي‌رود. ارقام بومي كشور، به دليل خودناسازگاري معمـولاً از پايداري عملكرد ميوه پاييني برخوردار هستند. در پژوهش حاضر 19 ژنوتيپ حاصل از گرده افشاني آزاد ارقام تجاري خودناسازگار شاهرودي و شمس با دانه گرده ارقام خودسازگار ايتاليايي سن‌كاسترزه (San Castrese)، پالوملا (Palumella)، ويتيلو (Vitillo) و كافونا (Cafona) انتخاب و از نظر امكان انتقال صفت خودسازگاري به نتاج و نيز بررسي خصوصيات فنولوژيك گلدهي همراه با رقم شاهرودي به عنوان شاهد در سال‌هاي 99-1397 در ايستگاه تحقيقاتي باغباني پژوهشكده ميوه‌هاي معتدله و سردسيري، موسسه تحقيقات علوم باغباني واقع در مشكين دشت كرج مورد مطالعه قرار گرفتند. ژنوتيپ‌هاي مورد مطالعه از نظر زمان گلدهي، طول دوره گلدهي، درصد جوانه‌زني دانه گرده، درصد تشكيل ميوه پس از خود گرده‌افشاني كنترل شده و زمان رسيدن ميوه با يكديگر تفاوت معني-داري داشتند. مقايسه ميانگين‌ها نشان داد بيشترين ميزان درصد جوانه‌زني دانه گرده در ژنوتيپ 525 (69 درصد) وكمترين آن در ژنوتيپ 579 (2/5 درصد) مشاهده شد. ارزيابي هاي حاصل از گرده افشاني كنترل شده در باغ و ميكروسكوپ فلورسنت نشان داد 13 ژنوتيپ شامل 431، 432، 446، 451، 525، 526، 546، 557، 565، 570، 576، 579 و 585 خودسازگار محسوب شدند. ضرايب همبستگي در دو سال متوالي نشان داد كه بين زمان گلدهي و زمان رسيدن ميوه همبستگي منفي و بسيار معني دار در سال اول(r = -0.63**) و سال دوم (r = -0.48**) وجود داشت. درصد جوانه زني دانه گرده همبستگي مثبت و بسيار معني داري(r = 0.97**) با تشكيل اوليه ميوه داشت. همچنين با بررسي نتايج دوساله، ژنوتيپ‌هاي 431 و 446 به عنوان ژنوتيپ‌هاي ديرگل شناسايي شدند. بنابراين از نتايج اين پژوهش چنين استنباط مي شود كه خود سازگاري در زرد آلو به آساني از والدين به نتاج منتقل مي شود و دو ژنوتيپ دير گل شناسايي شده مي‌توانند در برنامه هاي به نژادي زردآلو مورد استفاده قرار گيرند.
چكيده لاتين :
Apricot is one of the most economically important fruit trees in temperate regions of Iran and in the world. However, it usually produces low fruit yield, due to its self-incompatibility. In this study, self-incompatibility status and flowering phenological characteristics of 19 five-years-old apricot genotypes, developed from open-pollination of Iranian commercial apricot cultivars; Shahroudi and Shams as female parents, and Italian cultivars; San Castrese, Palumella, Vitillo and Cafona as male parents, were evaluated. Timing of blooming, blooming duration, pollen germination (%), fruit set (%), timing of fruit ripening and some other traits were evaluated and recorded. The results showed that apricot genotypes were significantly different for timing of flowering, pollen germination (%), fruit formation (%) and timing of fruit ripening. Mean comparison showed that the highest pollen germination (%) belonged to genotype 525 (69%) and the lowest to genotype 579 (5.2%). Evaluation of data from controlled pollination and fluorescent microscopy study showed that 13 genotypes 431, 446, 432, 446, 451, 526, 546, 557, 565, 570, 576, 579 and 585 could be considered as self-compatible genotypes. Correlation coefficients showed that there was negative and highly significant relationship (r = -0.63**) in first year and (r = -0.48**) in second year, between timing of flowering and fruit ripening. Also correlation coefficient between pollen germination (%) and initial fruit set (%) was positive and highly significant (r = 0.97**). The results of this study implied that self-compatibility is easily transferred from parents to progenies, and the two identified late flowering genotypes can be used in apricot breeding programs.
