حلقۀ مفقوده نظام تربيت معلم براي تحقق شايستگي‌هاي حرفه‌اي دانشجو-معلمان: كارورزي و كارآموزي با رويكرد استاد- شاگردي نوين

Missing elements of the teacher training system for materialization of student-teachers professional competencies: Internship and traineeship with the modern apprenticeship approach

شايستگي هر نظام آموزشي منوط به توانمندي‌ها و قابليت‌هاي حرفه‌اي معلمان آن است. اجلاس بين‌المللي تعليم و تربيت، در سال 1996، آموزش و پرورش را بهترين انتخاب و كليد طلايي براي رويارويي با چالش‌هاي اجتماعي موجود معرفي كرد. از آن‌جا كه تحقق هر آرماني در آموزش و پرورش در گروِ معلم (در مقام نيروي انساني) است و هيچ اصلاحي نمي‌تواند بدون همكاري و مشاركت معلمان موفق در تغييرات بنيادي محقق شود. اين تحقيق افزون بر آنكه با رويكرد پديدارشناختي و با هدف ثبت تجربه هاي معلمان موفق در ايجاد نشاط علمي و جو يادگيري عميق و پيشرفت تحصيلي دانش‌آموزان به بررسي علل موفقيت پرداخته، به شايستگي‌ها و صلاحيت‌هاي حرفه‌اي از زاويه ديد اين معلمان بر مبناي مفاهيم موجود سند تحول نيز توجه كرده است. يافته‌هاي اين مرحله از پژوهش بيانگر تجربه مشترك آنان، عوامل ارتباط مؤثر و ايجاد انگيزه، تسلط علمي معلم بر محتواي درسي، تنوع در شيوه‌هاي تدريس با رويكرد تسهيل فرايند يادگيري، به كارگيري فناوري آموزشي، نظارت بر فرايند يادگيري دانش‌آموزان و پرورش تفكر است كه اين يعني در نهايت، رابطه محبت‌آميز معلم با دانش‌آموزان و به كارگيري مباحثه هم به عنوان روش تدريس و هم يادگيري مشاركتي با استفاده از فضاي مجازي و شبكه‌هاي اجتماعي مي‌تواند براي آموزش مؤثر در قرن بيست و يك راهگشا باشد. بررسي سند طراحي كلان (معماري) برنامه درسي تربيت معلم (مصوّب 1394) نشان دهنده توجه به شايستگي‌هاي كليدي (شايستگي‌هاي معطوف به دانش موضوعي (CK)، دانش تربيتي (PK)، دانش موضوعي-تربيتي (PCK) و دانش عمومي(GK) است؛ در برنامه درسي تربيت معلم به بسياري از شايستگي‌هاي حرفه‌اي مدنظر معلمان موفق و اثربخش در تحقيق حاضر توجه شده است، امّا نكته مهم چگونگي دستيابي به اين شايستگي‌ها در ميدان عمل است و راه حل در كارورزي و كارآموزي دانشجو-معلمان با رويكرد استاد- شاگردي زير نظر انجمن حرفه‌اي معلمان موفق و اثربخش است كه با تفويض اختيار و واگذاري بخشي از مسئوليت دانشگاه فرهنگيان و با تمركزگريزي در كاهش بدنه ساختاري اين نظام، مي‌توان از پتانسيل و توانمندي سرمايه انساني موجود در نظام آموزشي بهره برد.

The competency of any educational system depends on professional capabilities of its teachers. Since materialization of any goal in education system depends on teachers as human resources and it is not possible to evolutionalize the educational system without the cooperation and participation of successful teachers, this research aims to evaluate the adaptation of the teacher training curriculum for the practical competencies in real-world of work (school) situation. Therefore, to materialize our goals, we used the phenomenological approach and recorded the experiences of successful and effective teachers and their common experiences about the cause of their achivements. The findings of this phase shows: Effective communication and motivation, scientific capabilities of teachers on the educational content, diversity in teaching methods with a view to facilitate the learning process, the use of educational technology, process monitoring of students learning and fostering of thinking. Although, the most emphasize was on the kind relation between the teacher and students and using discussion as the teaching method and also as the cooperate learning through cyberspace and social networks as an effective tool for education in 21st century.In the second phase of research, we considered the macro national curriculum plan (architecture) of the teacher training approved in 1394. We have been really interested to see which competencies were considered in this document that can help student-teachers to achive the predetermined goals? This document comprises core competencies such as: content knowledge (CK), pedagogical knowledge (PK), pedagogical content knowledge (PCK) and general knowledge (GK).The comparison between the results of both phases of the study showed common elements of interested areas among successful and effective teachers and the teacher training curriculum. But the important issue in Iranian teacher training curriculum that should be noted is the materialization of these competencies for training the students. Due to some limitations, they are not able to conduct the internship program currently. In this research, we purposed to form successful teacher association and internship program to be conducted by such society with using appropriate apprenticeship model. It seems that with the formation of this association and delegation of authority and delegating some responsibilities of Farhangian university, we can attain more benefits from the potential and capabilities of human resources in the education system.