نگاهي نو به اصلاحات در آموزش‌وپرورش با تكيه بر تفكر ريزومي و تفكر كوانتومي

A new look at education reforms based on rhizomatic and quantum thinking

همه‌گيري جهاني كُويدـ19 نظام آموزش‌ و پرورش را با دشواري‌ها و فرصت‌هاي بي‌سابقه‌اي روبه‌رو كرده است. ويژگي برجستۀ اين همه‌گيري ايجاد شرايط پيش‌بيني‌ناپذير، نامتعين و نبود قطعيت در تمام پديده‌هاي جهان هستي است كه به باور بسياري از صاحب‌نظران نويدبخش ﺣﯿﺎت ﺟﺪﯾﺪ ﯾﺎ ﻧﻈﻢ ﺑﺮﺗﺮ در همۀ ابعاد زندگي ازجمله آموزش‌وپرورش است. دست‌يافتن به اين حيات جديد يا نظم برتر در گرو تأمل، اصلاح و حتي تحول نظام آموزش‌وپرورش است. اين امر بازآرايي و بازانديشي تازه‌اي از مباني فلسفي را طلب مي‌كند. براين‌اساس، پژوهش حاضر با هدف مطالعۀ دو رويكرد و شيوۀ تفكر ريزوماتيك دلوز و كوانتومي زوهر به‌منظور شناسايي دلالت‌هاي تربيتي آن‌ها براي ابعاد پنج‌گانۀ اصلاحات تربيتي آيزنر و با روش تحليل مفهومي و استنتاجي انجام شد. با توجه به تمركز هر دو رويكرد فلسفي بر نامتعيني و پذيرش تفاوت‌ها و دگرگوني‌هاي مداوم و بر اساس يافته‌هاي پژوهش، ازطريق انديشه‌هاي ريزوماتيك و كوانتومي مي‌توان به طرح پرسش‌هاي اصيل پرداخت و راهكارهايي براي سازگاري با تغييرات مداوم در حوزۀ آموزش‌وپرورش ارائه داد. در اين مطالعه، با تحليل عناصر مهم اين دو رويكردِ فلسفي، دلالت‌هاي تربيتي قابل‌تأملي در ابعاد گوناگون هدف، ساختار، برنامۀ درسي، شيوه‌هاي آموزش و ارزشيابي (سنجش) استنتاج شد.

The global epidemic of Covid-19 has faced the education system with unprecedented challenges and opportunities. A prominent feature of this pandemic is the creation of unpredictable, uncertain conditions and lack of certainty in all the phenomena of the universe,which many experts believe that it promises a new life or better order in all aspects of life, including education. Achieving this new life or higher order depends on reflection, reform and even transformation of the education system. This requires a new rearrangement and rethinking of philosophical foundations. The present study was conducted to study the rhizomatic thinking of Deleuze and the quantum thinking of Zohar in order to identify their educational implications for the five dimensions of Eisner's educational reforms using conceptual and inferential analysis. Considering the focus of both philosophical approaches on uncertainty and accepting the differences and constant changes, and based on the research findings, the original questions could be dealt with through rhizomatic and quantum thinking and some solutions could be provided to adapt to the continuous changes in the field of education. In this study, some considerable educational implications in various dimensions of objectives, structure, curriculum, pedagogy and evaluation (assessment) were deduced through analyzing the important elements of these two philosophical approaches.