تغيير معنا در گفتمان خوشنويسي ايران معاصر از ديدگاه تحليل گفتمان انتقادي

Changing the Meaning in the Discourse of Contemporary Iranian Calligraphy from the Perspective of Critical Discourse Analysis

خوشنويسي اسلامي ايراني كه از پشتوانۀ كلام الهي، ميراث فرهنگي، گنجينۀ حكمت، عرفان و ادبيات برخوردار است در رويارويي با مدرنيسم و گفتمان‌هاي رقيب در فرايند انتقال معنا ميان كنشگران اجتماعي به ويژه هنرمندان معاصر با گرايش خوشنويسانه، دچار تغيير معنا شده است؛ به گونه‌اي كه در برخي موارد از كاركرد و شأن خود جدا شده و به عنوان عنصري پيش پا افتاده و مبتذل تبديل شده است.اين پژوهش به دنبال يافتن عوامل مهم و تأثيرگذار در اين تغيير معناست. مصون نگه داشتن مفاهيم و ارزش‌هاي والاي خوشنويسي به عنوان عنصري برآمده از بطن تمدن اسلامي با رويكرد تحليل گفتمان انتقادي چندوجهي، بيانگر ضرورت اين پژوهش است.جامعۀآماري پژوهش بر مبناي آثار هنرمندان شناخته شده با رويكرد خوشنويسانه در هنرمعاصر ايران است كه در جهت اهداف پژوهش انتخاب شده است. از اين رو به نظر مي‌رسد يكي از مهم‌ترين عوامل پس از مواجهه با مدرنيسم، تجاري شدن برخي از اين آثار جهت فروش در بازارهاي هنري است. فرض آن است كه رونق‌گرفتن بازارهاي هنري در منطقه و اعمال نظر نظريه‌پردازان هنري خارجي در تغيير معناي خوشنويسي و جهت‌دهي آن در مسير اهداف خودشان بي‌تأثير نيست. نتايج پژوهش نشان مي‌دهد، به همان ميزان كه جامعه و هنرمندان از ارزش‌ها و سنت‌هاي عرفي و ديني فاصله گرفته و سطحي‌نگر باشند از درك معناي خوشنويسي اسلامي كه محصول گفتمان اسلامي است دور خواهند ماند و دستخوش بازارهاي فروش خواهند شد.

Iranian Islamic calligraphy, which has the support of divine theology, cultural heritage, wisdom, mysticism, and literature, has changed its meaning in the face of modernism and rival discourses in transmitting meaning among social actors, especially contemporary artists with calligraphic tendencies. In some cases, it has been separated from its function and dignity and has become a trivial and vulgar element. This study seeks to find important and influential factors affecting and changing the meaning. Protecting the concepts and high values of calligraphy as an element emanating from the heart of Islamic civilization with a multidimensional critical discourse analysis approach indicates this research’s necessity. Statistical Society based on the objectives of this study, we selected well-known artists employing Islamic calligraphy style. Therefore, it seems that one of the most important factors in addition to modernism is the commercialization of some of these works for sale in art markets. It is assumed that the flourishing of art markets in the region and applying the views of foreign art theorists in changing the meaning of calligraphy towards foreign goals is not ineffective.This study aims to use post-colonial studies, especially the Resistance element. This research utilizes the critical discourse analysis method.The results show that as much as society and artists distance themselves from customary and religious values and traditions and are superficial, they will stay away from understanding the meaning of Islamic calligraphy, which is the product of Islamic discourse will be subject to sales markets.