تبيين شفافيت ساختار فضايي معماري ايران در دروه صفويه مطالعه مورد: مسجد شيخ لطف الله و كاخ عالي قاپو اصفهان

No title

آنچه كه در معماري ايراني_اسلامي از آن به عنوان محدود كننده و پيكره ياد مي شود فضا است. اكثر معماران و صاحب نظران معماري معتقد هستند كه با ملاك قرار دادن كيفيت فضايي مي توان آثار معماري را مورد ارزيابي قرار داد. بنابراين از فضاي معماري مي توان بعنوان نمايشگر فضاي هستي ياد كرد و اين فضاي معماري است كه ارزشمند ترين شيء فرهنگي و اجتماعي در دنياي بشر مي باشد. بدين صورت كه در آثار معماري، تركيب فضاها، ساختار فضايي را شكل مي دهند كه متشكل از روابط و كنش هاي دروني فضاهاست. شفافيت داراي مفهوم ديد از پشت مي باشد و اين موجب شده كه با مفاهيمي مانند ارتباط ميان درون و بيرون، يكپارچگي، تداوم و سبكي و در نهايت به نورانيت ارتباط برقرار نمايد. و در طول تاريخ معماري، از زماني كه معماران درصدد وارد كردن نور به داخل و به تبع آن، ارتباط با شرايط بيرون بودند؛ مفهوم شفافيت مورد توجه قرارگرفت. از طرفي، برجسته ترين ويژگي معماري ايران، شفافيت اين معماري مي باشد كه در ساختار فضايي اين معماري پديد آمده است و به آن توجه بسياري شده است به گونه اي كه در دروه صفويه كه از آن بعنوان دوره ي اعتلاي معماري ايران ياد مي شود مفهوم شفافيت بيش از پيش مورد توجه قرار گرفته است. ازآنجايي كه بناهاي اين دوره از معماري ايران به دو دسته برونگرا و درونگرا تقسيم مي شوند كاخ عالي قاپو به عنوان نمونه درونگرا و مسجد شيخ لطف الله بعنوان نمونه ي برونگرا انتخاب شدند.روش تحقيق پژوهش حاضر، كيفي است، كه با راهبرد مطالعه موردي، براساس تحليل داده هاي حاصل از مطالعات كتابخانه اي و مشاهده ميداني، به بررسي شفافيت ساختار فضايي معماري ايران در دوره صفويه مي پردازد. يافته هاي اين پژوهش نشان مي دهد كه ايجاد شفافيت بصري- ادراكي در معماري دوران اسلامي ايران با بهره گيري از عناصري همچون شناشيل، هورنو، فخرومدين و روزن بوده است و با استفاده از عناصري مانند حياط، گنبدخانه و ايوان به دنبال ايجاد شفافيت حركتي-ادراكي و تداوم و يكپارچگي وفضا بوده اند. لذا اين گونه مي توان پنداشت كه چنين شفافيتي در معماري اسلامي ضمن تفكيك دقيق فضاي درون از بيرون نوعي اختلال ميان اين عناصر را نشان مي دهد.

No abstract