اثر تغيير اقليم بر تبخير و تعرق، شاخص سطح برگ و شاخص‌هاي رشدي نخود(Cicer arietinum L) در شرايط محيطي گنبد

The Effect of Climate Change on Evapotranspiration, Leaf Area Index and Growth Indices of Chickpea (Cicer arietinum L.) at Gonbad Condition

از مهم‌ترين مسائلي كه طي دهه‌هاي اخير در بخش كشاورزي نمود يافته و توليد محصولات زراعي را با محدوديت مواجه ساخته است، تغييرات اقليم مي‌باشد. در اين مطالعه براي شبيه ­سازي اثر تغيير اقليم بر تبخير و تعرق، شاخص سطح برگ و شاخص‌هاي رشدي دانه نخود در شهرستان گنبد از مدل SSM-iLegum-Chickpea در بازه زماني 1395-1371 استفاده شد. سناريوهاي مورد بررسي شامل افزايش درجه حرارت به ميزان دو، چهار و 6 درجه، افزايش غلظت CO2 به ميزان دو برابر و كاهش بارندگي به ميزان دو درصد و تركيبي از حالات فوق كه در كل 9 سناريو بودند. جهت سناريوهاي افزايش دما، ميزان تغييرات به درجه حرارت حداكثر و حداقل روزانه افزوده شد. نتايج تجزيه واريانس نشان داد كه در شرايط ديم و آبي اثر سناريوهاي تاريخ كاشت و تغيير اقليم بر روي تمام صفات اعم از طول دوره پرشدن دانه، سرعت پرشدن دانه، تبخير و تعرق، شاخص سطح برگ و نيتروژن كل دانه به استثناي شاخص برداشت نيتروژن در شرايط ديم، در سطح احتمال يك درصد معني‌دار است. اما اثر متقابل تاريخ كاشت و تغيير اقليم تنها بر روي صفات تبخير و تعرق و شاخص سطح برگ در سطح احتمال يك درصد و شاخص برداشت نيتروژن در شرايط آبي در سطح احتمال پنج درصد معني‌دار شد. اثر مستقيم دو برابر شدن CO2 نيز باعث افزايش 6/2 درصدي شاخص برداشت نيتروژن شد. همچنين، بهترين تاريخ كشت براي نخود در شرايط آب و هوايي شهر گنبد، ابتداي آذرماه به ­دست آمد.

Climate changs is one of the most important issues that has been observed in agriculture in recent decades and has limited production of crops. SSM-iLegum-Chickpea model was used to simulate the effect of climate change on evapotranspiration and leaf area index and growth indices of chickpea seed in Gonbad. First, meteorological data from the Dome Synoptic Meteorological Station from 1993 to 2017.The scenarios include increasing the temperature by two, four and six degrees, increasing the Co2 concentration by two times, and reducing rainfall by two percent, and a combination of the above scenarios, which total 9 scenarios. For the high temperature scenarios, the maximum and minimum daily temperature changes were added. Results of analysis of variance showed that in dry and irrigated conditions the effect of sowing date and climate change scenarios on all traits such as grain filling period, grain filling speed, evapotranspiration, leaf area index and total grain nitrogen except Harvest index nitrogen (NHI) was significant at 1% level in dryland conditions. But the interaction effect of planting date and climate change was only significant on evapotranspiration and leaf area index at 1% and NHI at 5% level. Duplication of concentrations of CO2 caused increasing about 6.2 in harvest index of nitrogen. Also, the best planting date for Gonbad city is the beginning of December in the simulation conducted for Gonbad.