بررسي توزيع تركيبات، دسترسي زيستي و ارزيابي ريسك اكولوژيكي فلزات سنگين در رسوبات ساحلي جزيره قشم (هرمزگان)

Assessment of the distribution, bioavailability and ecological risk assessment of heavy metals in the coastal sediments of Qeshm Island (Hormozgan)

به منظور تعيين غلظت كل و غلظت جزيي فلزات مس، سرب، نيكل، كادميوم و آهن، نمونه هاي رسوب از هشت ايستگاه واقع در نيمه شمالي جزيره قشم در بهمن ماه سال 1397، مورد سنجش قرار گرفتند. جهت تعيين غلظت كل، از تركيب اسيد نيتريك و اسيد پركلريك و آناليز غلظت جزيي بخشهاي مختلف ژيوشيميايي رسوب از روش استخراج متوالي استفاده شد. فاكتور آلودگي (CF)، شاخص هاي بار آلودگي (PLI)، فاكتور غنا (EF) و زمين انباشت شيميايي (Igeo)، كد ارزيابي ريسك (RAC) و پتانسيل ريسك اكولوژيكي (PER) به منظور تعيين ريسك اكولوژيكي محاسبه گرديد. نتايج حاكي از آن است كه غلظت عناصر به ترتيب آهن> نيكل>سرب > مس>كادميوم مي باشند. نتايج حاصل از استخراج متوالي نشان داد كه در ميان فلزات، كادميوم و مس (25/98% و 21/40%) بالاترين دسترسي زيستي را داشتند. قسمت اعظم فلزات در بخش اكسيدهاي فلزي قابل احيا (F3) و باقي مانده (F5) قرار دارند. بر طبق RAC، در بين تمامي فلزات مورد سنجش، تنها مس و كادميوم در يكي از ايستگاه ها داراي ريسك بالا تشخيص داده شد و در مورد ساير ايستگاه ها و ساير فلزات نتايج حاكي از ريسك كم، متوسط يا بدون ريسك بود. در نهايت مي توان گفت نتايج شاخص هاي مختلف، نشان دهنده آلودگي كم تا متوسط از نظر فلزات مطالعه شده در منطقه مي باشد.

Sediment samples were collected from 8 sites in the northern areas of Qeshm Island, Iran to determine the total and partial concentrations of heavy metals including copper (Cu), lead (Pb), nickel (Ni), cadmium (Cd), and Iron (Fe), in February 2016. A combination of nitric acid and perchloric acid was used to determine the total concentrations and sequential extraction method was used to analyze the partial concentrations of different geochemical parts of the sediment. Metal concentrations were measured by flame atomic absorption spectrometry. Contamination factor (CF), pollution load indices (PLI), enrichment factor (EF), geoaccumulation index (Igeo), risk assessment code (RAC) and potential ecological risk (PER) were calculated to determine the ecological risk. The results showed that the concentrations of heavy metals were Fe>Ni>Pb>Cu>Cd, respectively. The results of sequential extraction showed that Cd (25.98%) and Cu (21.40%) had the highest bioavailability among the other heavy metals. Most of each element was in the part of reducible (Fe-Mn oxide bound) (F3) and residual (F5). According to the RAC, only Cu and Cd were identified as high-risk at Station 5, and for other stations and other metals, the results showed low, medium or no risk. Evaluation of enrichment factor showed significant contamination for most of the metals tested, including Cd, Ni and Pb, which confirms the results from other indices. Finally, it can be said that the results of various indices that have been measured in relation to the mentioned heavy metals, showed that these elements have low to moderate pollution in the study area.