تأثير مؤلفه‌هاي ذهني بر آناليز نحو فضا با بهره‌گيري از گراف وزن دار (نمونه موردي: خانۀ هنرمندان تهران)

Impact of Mental Components on the Analysis of Space Syntax Using a Weighted Graph (Case Study: Iranian Artists’ House-Tehran)

روش نحو فضاي معماري به‌عنوان يكي از سامانه‌‌هاي منطقي پژوهش در دهه اخير بسيار توسعه يافته است ولي با تمام مزاياي آن نقدهاي جدي نيز به آن وارد مي‌شود. يكي از اين نقدها كم‌توجهي به ويژگي‌‌هاي فردي و ذهني محيط مصنوع و تماميت وجودي انسان در فضا و قراردادن پيكره‌بندي فضا به‌عنوان اساس تحليل الگوهاي رفتاري است. سؤال اصلي پژوهش اين است كه چگونه مي‌توان اثر چنين ويژگي‌‌هايي از فضا را همزمان با پيكره‌بندي فضا مورد‌بررسي قرار داد؟ در اين مقاله فرض بر اين است كه با استفاده از گراف وزن‌دار به‌جاي گراف ساده ارزش منحصر‌به‌فرد هر فضا تعيين مي‌شود و نتايج حاصل دقيق‌تر و قابل‌استناد‌تر هستند. هدف پژوهش: هدف اين مقاله، درنظرگرفتن تأثير مؤلفه‌‌هاي ذهني فضا در كنار پيكره‌بندي فضا بر حركت و در نتيجه رفتار انسان در يك بناي معماري است. اين تحليل همزمان از وزن مؤلفه‌‌هاي ذهني و آناليز نحو فضا مي‌تواند بخشي از نواقص روش فعلي در تحليل‌‌هاي نحو فضا را برطرف سازد. روش پژوهش: تحليل‌‌هاي اين مقاله به دو روش كيفي و كمي صورت گرفته است. تحليل هم‌پيوندي و تحليل Agent-based به‌عنوان دو پارامتر مرتبط با موضوع مقاله به دو روش سازمان فضايي، خانه هنرمندان را بررسي كرده است. نخست به روش رايج و با بهره‌گيري از گراف ساده به وسيله نرم‌افزار «Depthmap» محاسبه شده و در روش دوم وزن مؤلفه‌‌هاي ذهني به روش «AHP» تعيين شده و در محاسبات نحو فضا لحاظ شده است. در انتها به روش «دروازة شمارش» قابليت استناد به نتايج قياس شده است. نتيجه‌گيري: مقايسه دو روش ذكر‌شده نشان مي‌دهد نتايج به‌دست‌آمده به‌وسيله گراف وزن‌دار توانسته است به‌صورت دقيق‌تري با جريان‌‌هاي حركت در فضاي خانه هنرمندان تطبيق داشته باشد.

As a logical research system, the architectural space syntax method has been profoundly developed in recent decades. However, despite all its advantages, it has received serious criticism such as negligence of the individual and mental characteristics of the built environment, existential integrity of the human in the space, and analysis of the behavioral patterns based on the space configuration. The present study attempts to understand how such characteristics of space can be investigated simultaneously with the space configuration. This article assumes that using a weighted graph instead of a simple graph allows for determining the unique value of each space, leading to more precise and reliable results. Research objective: The article seeks to take into account the impact of mental components of space, apart from space configuration, on the movement and, consequently, the behavior of a human in an architectural building. The simultaneous analysis of the weights of mental components and space syntax can correct some defects of the current approach in space syntax analyses. Research method: The analyses performed in the study were both qualitative and quantitative. The integration and agent-based analyses, as two parameters related to the research subject, were performed to study the spatial organization of the Iranian Artists’ House through two approaches. The weights of the mental components were first determined using a simple graph and the depthmap software. In the second method, they were calculated using the AHP method and considered in the space syntax calculations. Eventually, the reliability of the outcomes was compared using the gate count method. Conclusion: The comparison of the two methods revealed that the results obtained from the weighted graph were more precisely in line with the movement flows in the space of the Iranian Artists’ House.