كليدواژه :
عرفان اسلامي , مولاوعبد , مالك ومملوك , باقي وفاني , غني وفقير , قوي وضعيف
چكيده فارسي :
زمينه و هدف: معصومان(ع) در جايگاه مرشدان طريق الي‌الله، تعاليم متنوع و متعددي دارند كه يكي از مهم‌ترين تعاليم ايشان، نيايش‌هايشان است كه مشحون از نكات تربيتي و عرفاني است و مي‌تواند چراغ راه سالكان در مسير قرب الي‌الله باشد. مناجات اميرالمؤمنين در مسجد كوفه، يكي از متون بي‌نظير ديني و معرفتي است كه تحقيق حاضر با تأملي در برخي از اشارات عرفاني مندرج در آن، به دنبال تبيين شمه‌اي از تعاليم امير مؤمنان در حوزه خدا‌شناسي و انسان‌شناسي و نيز بصيرت‌افزايي براي پيروان آن حضرت است.
روش: ﺍﻳﻦ ﭘﮋﻭﻫﺶ ﺍﺯ ﺣﻴﺚ ﻧﻮﻉ ﻛﺎﺭﺑﺮﺩﻯ ﻭ ﺍﺯ ﺣﻴﺚ ماهيت كيفي است كه با روش تحليل مضمون انجام يافته است. در اجراي اين تحقيق بنيادي، با بهره‌گيري از روش‌هاي تحليل منطقي و استدلال، در فرايند تحليل مضمامين مناجات اميرالمؤمنين علي(ع)، گزاره‌هاي جديد توليد و ارائه شده است؛ بدين‌صورت كه ابتدا اشارات عرفاني مندرج در اين دعا به‌عنوان نمونه آماري انتخاب شدند؛ سپس با تطبيق آن اشارات با آيات و روايات و نيز مقايسه آنها با آراي عارفان مسلمان، عمق عرفاني آنها موردتحليل و تفسير قرار گرفت و در فرايند قياس برهاني، معارف مندرج در آنها استخراج شد و درنهايت نيز، بهره‌هاي بصيرتي مربوطه ارائه شد.
يافته‌ها و نتيجه‌گيري: آنچه عارفان را به دعا و مناجات پيوند مي‌دهد درك عميق آنان نسبت به معيت قيوميه الهي و ادراك سوز دوري و درد هجران و اشتياقشان براي اتصال به حضرت حق است. با توجه به اينكه مناجات اميرالمؤمنين از يك وليّ كامل صادر شده، حاوي كامل‌ترين مضامين و دقيق‌ترين نكات براي معرفت‌النفس و معرفت‌الله است. بر اساس مفاد عرفاني اين دعا، انسان عبد، مملوك، ضعيف، فقير و فاني است و در مقابل، خداي تعالي مولا، مالك، قوي، غني و باقي است. انسان با درك عميق و شهود اين حقايق مي‌تواند از تعلقات دنيوي، هواهاي نفساني و بيماري‌هاي اخلاقي رهايي يابد و با رفع مانعِ «من» و ترك انانيّت، به حضرت حق متصل شود و درنتيجه بسياري از صفات الهي (قدرت، بقا، شفا، علم، عدل ...) در سالك ظهور نمايد.
چكيده لاتين :
The infallibles (PBUT) have various and numerous teachings in the position of mentors on the way to God. One of their most important teachings is their prayers, which are full of educational and mystical points and can be a beacon for seekers on the way to God. The Prayers of the Amir al-Mu'minin in the Kufa Mosque is one of the unique religious and epistemological texts, and the present research seeks to clarify some of the teachings of Amir al-Mu'minin in the field of theology and anthropology, as well as providing insight for his followers, with a reflection on some of the mystical references contained in it.
Methodology: This research is of a qualitative nature, which was done with thematic analysis method. In the implementation of this fundamental research, by using the methods of logical analysis and reasoning, in the process of analyzing the contents of the prayers of Amir al-Mu'minin Ali (PBUH), new propositions have been produced and presented. Thus, first, the mystical references included in this prayer were selected as a statistical sample. Then, by matching those references with verses and narrations and comparing them with the opinions of Muslim mystics, their mystical depth was analyzed and interpreted, and in the process of argumentative analogy, the knowledge contained in them was extracted, and finally, the relevant insightful benefits were presented.
Findings and results: What connects mystics to prayers and supplications is their deep understanding of the presence of God's providence, the burning perception of distance and the pain of exile, and their longing to connect with the Prophet of Truth. Due to the fact that Amir al-Mu'minin's supplications were issued by a perfect guardian, it contains the most complete themes and the most precise points for the knowledge of the self and the knowledge of Allah. According to the mystical content of this prayer, man is a servant, weak, poor and mortal, and on the other hand, God Almighty is the master, owner, strong, rich and remaining. With a deep understanding and intuition of these truths, man can be freed from worldly attachments, sensual airs and moral diseases, and by removing the barrier of "I" and abandoning egoism, he can be connected to the Prophet of Truth, and as a result, many divine attributes (power, survival, healing, knowledge, justice …) appear in the seeker.
