تبيين انگاشت تاب‌آوري فضايي در طراحي شهري: يك مرور نظام‌مند كيفي

Unveiling the Concept of Spatial Resilience in Urban Design: A Systematic Qualitative Review

در پاسخ به طيف گسترد‌ه‌اي از چالش‌ها و معضلات ناشي از تغييرات اجتماعي و اقتصادي، تاب‌آوري فضايي به عنوان نظريه متأخر تاب‌آوري شهري، هم در حوزة نظري و هم حوزه عملي در حال توسعه و مفهوم‌سازي است. با اين وجود، دلالت‌‌هاي مفهومي تاب‌آوري فضايي به ويژه در حوزة طراحي شهري هنوز به طور مشخص تبيين نشده است و مفاهيم آن در ساير حوزه‌ها به طور پراكند‌ه‌اي در حوزه طراحي شهري به‌كار رفته است. هدف پژوهش: تاب‌آوري فضايي از بسياري ابعاد بيانگر يك رويكرد گفتماني نوين و چند‌بعدي در نسبت با تاب‌آوري شهري با تمركز بر مكان است، جايي كه سيستم شهري در مواجهه با تغييرات، ويژگي‌هاي تطبيق‌پذيري و تغييرپذيري را توليد و بازتوليد مي‌كند. اين مقاله بنا دارد فصل مشترك‌‌هاي مفهومي و متقني را براي فضايي‌بودن تاب‌آوري فراهم كند. هدف اين مقاله تعريف چارچوب مفهومي تاب‌آوري فضايي در حوزة طراحي شهري و بينش‌‌هاي تأثيرگذار و كليدي آن است. روش پژوهش: اين پژوهش بر اساس چارچوب مفهومي مكان تاب‌آور (RPA) مطالعات تاب‌آوري فضايي را بررسي كرده است. در اين پژوهش بررسي نظام‌مند تاب‌آوري فضايي تحقق يافته و در چهار مرحله از طريق جستجوي واژة «تاب‌آوري فضايي» در پايگاه داده اسكوپوس از سال 1973 تا آوريل 2020 انجام شده ‌است. نهايتاً 14 مقاله براي تحليل محتوا انتخاب شدند. نتيجه‌گيري: فضايي‌بودن تاب‌آوري بر جنبه‌‌هاي مكاني و محلي سيستم شهري و يكپارچگي آن با مقياس‌‌هاي فراتر تأكيد دارد. تعاملات و تبادلات درون‌مقياسي و بين مقياس‌ها، تطبيق‌پذيري و تغييرپذيري، نوآوري و خلاقيت، هم‌تكامل بودن و هويت مكان از ويژگي‌ها و جنبه‌‌هاي پنج‌گانة تأثيرگذار تاب‌آوري فضايي است. تاب‌آوري فضايي وراي تاب‌آوري سنتي با رويكرد مهندسي، براي يكپارچه‌سازي و هم‌پيوندي سياست‌‌هاي تاب‌آوري با ديگر سياست‌ها و برنامه‌ها كه بر ماهيت مكان‌ها و چگونگي عملكرد آن‌ها تأثيرگذارند اهميت قائل است.

In response to a wide range of challenges and problems arising from social and economic change, spatial resilience as a late theory of urban resilience is being developed and conceptualized in both theoretical and practical areas. However, the conceptual implications of spatial resilience, especially in the field of urban design, have not been clearly explainedyet and its implications in other fields have been used sparsely in the field of urban design. Research objective: Spatial resilience in many respects represents a new-multidimensional discourse approach to place-based urban resilience, where the urban system produces and reproduces adaptability and variability vis-a-vis change. This paper seeks to develop a general framework to create a resilient place based on the relationship between spatial resilience and urban design. Moreover, it aims to determine the conceptual framework for the urban spatiality of resilience. Research method: This study examines the spatial resilience literature based on the conceptual framework of the RPA. This study performed a systematic review of spatial resilience literature in four stages by searching the term “spatial resilience” in the Scopus database from 1973 to May 2020. Finally, 14 articles were selected for content analysis. Conclusion: Spatial resilience implies the place-based and local aspects of the urban system and its integration with higher scales. Intra- and inter-scale interactions and trade-offs transformability and adaptability, innovation and creativity, co-evolution, and place identity are the five influential features of spatial resilience.Beyond traditional resilience with an engineering approach, spatial resilience emphasizes the integration of resilience policies with other policies and programs that affect the nature of places and how they operate.