پديد آورندگان :
پورمحمدي، مرضيه دانشگاه آزاداسلامي واحدقزوين - گروه شهرسازي، قزوين، ايران , حبيبي، محسن دانشگاه تهران - دانشكدۀ شهرسازي - پرديس هنرهاي زيبا، تهران، ايران , بحريني، حسين دانشگاه تهران - دانشكدۀ شهرسازي - پرديس هنرهاي زيبا، تهران، ايران , داودپور، زهره دانشگاه آزاداسلامي واحدقزوين - گروه شهرسازي، قزوين، ايران
كليدواژه :
شهراسلامي , شرق‌شناسان , اسلام , آرمانشهر , پادآرمانشهر
چكيده فارسي :
بيان مسئله: تعاريف متعدد و متنوع و بعضاً متفاوت و متضاد انديشمندان خارجي و داخلي از شهر اسلامي، تدقيق مفهوم آن را با دشواري و سردرگمي همراه كرده كه عمدتاً با ديدگاه‌هاي كالبدي است؛ اين چالش‌ها ناشي از قرارگرفتن دو مقوله پيچيده و گسترده «شهر» و «اسلام» در كنار هم است، زيرا برقراري نسبت درست ميان اين دو مفهوم گسترده و چندلايه (از لايه‌هاي ظاهري تا لايه‌هاي باطني) كار آساني نيست و به يك پشتوانه عميق نظري و عملي نياز دارد.
هدف پژوهش: بررسي محتوا و مفهوم شهر در متون اصيل ديني، هدف اين پژوهش است و بهترين منبعي كه از طريق آن دستيابي به حقيقت شهر اسلامي و مفهومش امكان دارد قرآن است.
روش پژوهش: روش اين پژوهش، تفسيري - تحليلي است. براي رجوع به قرآن به‌عنوان اصلي‌ترين منبع اين پژوهش، از شيوة تفسيري - تأويلي بهره برده و تفسير الميزان براي وصول به فهم آيات قرآن برگزيده شده است؛ همچنين براي مقايسه نظريه اسلام درباره شهر و نظريه شرق‌شناسان درباره شهر اسلامي روش تحليلي - تطبيقي به‌كار رفته است.
نتيجه‌گيري: با توجه به يافته‌هاي اين پژوهش قرآني، شهر اسلامي فراتر از فرم و كالبد، يك مفهوم فرهنگي (عقيدتي - رفتاري) است. نظريه شهر قرآني با تأكيد بر سه عنصر اصلي ساختار مفهومي شهر: مردم، قانون و حكومت شهري، در مقابل رويكرد كالبدي غالب انديشمندان داخلي و خارجي قرار دارد. آرمانشهر قرآني مفهومي ارزشي - هنجاري است كه بر اساس روابط انساني شكل مي‌گيرد. در اين آرمانشهر اسلامي - قرآني مجموع روابط فرد با خدا، خود، ديگران و طبيعت، در قالب نظام‌هاي مختلف سياسي، اقتصادي، فرهنگي و كالبدي، شهر را شكل مي‌دهد.
چكيده لاتين :
Problem statement: Numerous, various, and sometimes conflicting definitions of Islamic city by Iranian and non-Iranian researchers have resulted in confusion about its concept as far as physical views are concerned. The challenge arises from the combination of two complex and wide-ranging categories: ‘city’ and ‘Islam.’ It is not easy to establish a connection between these two broad multi-layered (from surface to internal layers) concepts since it requires a deep theoretical and practical foundation.
Research objective: This paper aims to examine the concept of city in authentic religious texts. The best source which helps to understand the truth of the Islamic city and its meaning is the Quran.
Research method: This research draws on an exegetical-analytic method. About the Quran as the main source of the research, it deploys an exegetical-interpretive method, and for this purpose, we have relied on the well-known Quranic exegesis, al-Mīzān. Moreover, to compare the Islamic theory of city and that of Orientalists about an Islamic city, the advantage is taken of the analytic-comparative method.
Conclusion: Given the results of this Quranic research, we conclude that the concept of an Islamic city goes beyond forms and physical bodies, amounting to a cultural (doctrinal-behavioral) aspect. The theory of Quranic city highlights three main ingredients of the conceptual structure of a city—that is, people, law, and urban government—and stands against the predominant physical approach in mainstream research. The Quranic utopia is an axiological-normative concept constituted by human relations. In this Islamic-Quranic utopia, a city consists of a combination of one’s relation with God, oneself, others, and nature in terms of different political, economic, cultural, and physical systems.
