پديد آورندگان :
خليلي، محمد دانشگاه فردوسي مشهد - دانشكده علوم اداري و اقتصادي - گروه مديريت، مشهد، ايران , پويا، عليرضا دانشگاه فردوسي مشهد - دانشكده علوم اداري و اقتصادي - گروه مديريت، مشهد، ايران , كاظمي، مصطفي دانشگاه فردوسي مشهد - دانشكده علوم اداري و اقتصادي - گروه مديريت، مشهد، ايران , فكور ثقيه، اميرمحمد دانشگاه فردوسي مشهد - دانشكده علوم اداري و اقتصادي - گروه مديريت، مشهد، ايران
كليدواژه :
اختلال , بهينه سازي استوار , پايداري , تاب آوري , مديريت زنجيره تأمين
چكيده فارسي :
هدف: امروزه تحولات گسترده سياسي، اقتصادي، اجتماعي و محيطي باعث شده است كه طراحي شبكه زنجيره تأمين بنزين يكي از چالش‌هاي دولت‌ها شود و ابعاد مهم ديگري همچون پايداري و تاب‌آوري در طراحي اين شبكه ضرورت يابد. هدف از پژوهش حاضر ارائه يك مدل رياضي طراحي شبكه زنجيره تأمين بنزين سه سطحي با در نظر گرفتن رويكردهاي پايداري و تاب‌آوري به‌صورت همزمان است.
روش: روش اين پژوهش، از نوع بنيادي ـ كاربردي است و مدل رياضي توسعه يافته در آن، يك مدل چند هدفه احتمالي دومرحله‌اي مبتني بر سناريو است كه ريسك‌هاي اختلال در زنجيره را در قالب سناريوهاي احتمالي در نظر مي‌گيرد. اختلال‌هاي در نظر گرفته شده در اين پژوهش عبارت‌اند از: اختلال در تأمين به‌دليل تخريب ظرفيت توليد پالايشگاه‌ها، كاهش واردات بنزين تحت تأثير فشارهاي سياسي، تخريب تسهيلات ذخيره‌سازي و افزايش ناگهاني تقاضاي برخي از نقاط. به‌منظور يافتن جواب‌هاي استوار در مقابل تغييرات ناشي از سناريوها، از روش بهينه‌سازي استوار آغزاف و براي يافتن جواب‌هاي كاراي مدل چندهدفه از رويكرد ترابي ـ حسيني بهره برده شده است.
يافته‌ها: كمّي‌سازي رويكردهاي پايداري شامل هزينه ايجاد شبكه، اثرهاي زيست‌محيطي ناشي از انتشار گاز 2CO در اثر توليد و انتقال بنزين در شبكه و اثرهاي اجتماعي توسعه شبكه بر بهبود فرصت‌هاي شغلي و ارتقاي وضعيت اقتصادي مناطق محلي، يكي از يافته‌هاي مهم اين پژوهش است. يافته مهم ديگر اين پژوهش، توسعه رويكردي كمّي براي بهينه‌سازي ابعاد مختلف تاب‌آوري شبكه، يعني كيفيت طراحي، قابليت‌هاي پيشگيرانه و قابليت‌هاي واكنشي در مقابل اين اختلال‌هاست.
نتيجه‌گيري: مدل پيشنهادي ضمن بهينه‌سازي كمّي هر سه بٌعد اقتصادي، اجتماعي و زيست‌محيطي شبكه زنجيره تأمين بنزين، قادر است تاب‌آوري شبكه را نيز در مقابل اختلال تقويت كند. از سوي ديگر، كارايي رويكرد پيشنهادي از طريق به‌كارگيري آن در مطالعه موردي شبكه زنجيره تأمين بنزين در استان خراسان رضوي نشان داده شده است.
چكيده لاتين :
Objective: Today, extensive political, economic, social, and environmental challenges have made designing the gas supply chain network one of the biggest concerns of governments, local states, and global companies. Due to the development of global regulations about environmental concerns, important issues such as sustainability and resilience are needed to be considered in building up supply chain networks. The purpose of this study is to present a mathematical model of a three-echelon gasoline supply chain network, as well as to consider sustainability and resilience approaches.
Methods: This is a fundamental and applied study. The mathematical model developed in this research is a two-stage scenario-based multi-objective stochastic one that considers the risks of chain disruption in the form of stochastic scenarios. The disruption considered in this study included supply disruption due to disruption of refinery production capacity, reduction of gasoline imports due to political pressures, disruption of storage facilities, and a demand surge in some customer zones. In order to find robust solutions against scenarios, the Aghezzaf robust optimization method was used, and to find efficient solutions. The Torabi-Hosseini approach was applied to the multi-objective model.
Results: Some of the most important findings of the present study were the quantification of sustainability measures, including the cost of network establishment, environmental effects of CO2 emissions due to the gasoline production and transmission in the network, and the social effects of the network development on the job opportunities, while improving the economic conditions of local areas. The development of a quantitative approach to optimizing various dimensions of the network resilience, including design quality besides the proactive-reactive capabilities against these disturbances were the other finding of this study. Proactive capabilities encompass the establishment of backup storage facilities in critical nodes of the chain and devising backup links for transporting gasoline from backup refineries to the disrupted facilities. In addition, fortification of critical facilities to be operable in the face of disruptions was another proactive option considered in the proposed mathematical model. Reactive capabilities included planning the recovery of disrupted storage tanks and gasoline pipelines.
Conclusion: The proposed model, that quantitatively optimizes all three aspects of sustainability, i.e., economic, social, and environmental, in the gasoline supply chain network, strengthens the network resilience against disruption. Besides, the applicability and efficiency of the proposed approach were shown through a real case study of the gasoline supply chain network design problem in the Khorasan Razavi province of Iran. The obtained results showed that the cost reduction in the whole network along with sustainability and resilience achievements were made in comparison with the current condition of the gasoline supply chain in Khorasan Razavi.
