بررسي تطبيقي درونمايه ستم‌ستيزي در اشعار پروين اعتصامي و احمد عبدالمعطي حجازي

A Comparative Study on Oppression Themes in Parvin Etesami and Ahmad Abdolmoati Hejazi’s Poetries

پروين اعتصامي يكي از شاعران پرآوازه شعر معاصر فارسي است كه مخالفت با ستم و ستمگران و همدردي با محرومان و ستم‌ديدگان از درونمايه‌هاي مهم شعر اوست. احمد عبدالمعطي حجازي نيز يكي از پيشگامان شعر معاصر عربي و از شاعران متعهد مصري است كه شعرهايش تصويري از درد و اندوه مردم جامعه خود از جمله مبارزه آن‌ها با ظلم است. اين پژوهش در تلاش است با تكيه ‌بر شيوه توصيفي- تحليلي، نمودهاي مشترك درونمايۀ ظلم‌ستيزي را ميان اين دو شاعر مورد پژوهش و واكاوي قرار دهد. نتايج اين پژوهش نشان مي‌دهد مواردي چون جست‌وجوي اتوپياي تهي از ظلم و بيداد، اعتراض به بي‌عدالتي‌ در توزيع درآمدها و وضع ماليات‌هاي سنگين، و انتقاد از بي‌مهري در تعامل با يتيمان و كودكان بي‌سرپرست، از جمله نمودهاي مشترك ستم‌ستيزي در اشعار دو شاعر است. اما با اين ‌وجود، پروين براي بيان انتقادات خود از زبان تمثيل، فابل و بياني كنايه ­وار بهره مي­گيرد، اما در شعر حجازي، خبري از تمثيل­هاي دور از ذهن نيست و او جسورانه و با صراحت كامل به انتقاد از شرايط سياسي و اجتماعي حاكم بر جامعه مي‌پردازد.

Parvin Etesami is one of the famous poets of contemporary Persian poetry whose opposition to oppression and oppressors and sympathy for the deprived and oppressed are important themes of her poetry. Ahmad Abdolmoati Hejazi is also one of the pioneers of contemporary Arabic poetry and one of the most committed Egyptian poets whose poems depict the pain and sorrow of the people of his community, including their struggle against oppression. The present study attempts to research and analyze the common manifestations of oppression theme between these two poets, relying on a descriptive – analytical method. The results show that issues such as the search for a utopia free of tyranny, protesting against injustice in income distribution and heavy taxes, and criticizing homelessness in dealing with orphans and orphaned children are among the common manifestations of anti-oppression. Nevertheless, Parvin uses allegorical language, fables and ironic expressions to express her criticisms, while in Hejazi's poetry, there is no mention of far-fetched allegories and he criticizes the political and social governing situation boldly and explicitly.