نگرش جنسيتي به قصاص مادر در برابر قتل فرزند از منظر هرمنوتيك فلسفي

Application of philosophical hermeneutics in the gender attitude on mother retaliation against child murder

نظام اجتماعي، ساختاري شكل‌يافته از تعامل خرده ­نظام‌هايي متعدد است كه به صورت پيوسته بر يكديگر تأثير گذاشته و از هم تأثير مي ­پذيرند. شبكه ارزش­ها، نهادها و قواعد موجود در هر خرده­ نظام ارتباطي مستقيم با شبكه ارزشي، نهادي و قواعد ساير خرده ­نظام‌ها دارد. خرده ­نظام كيفر نيز از اين قاعده فراگير مستثنا نيست. شبكه ارزشي-هنجاري، قواعد و نهادهايي كه در بطن خرده­ نظام كيفر وجود دارند، به شيوه­اي انكارناپذير از ساختار ساير خرده­ نظام‌ها تأثير مي­پذيرند. تأثيرپذيري خرده ­نظام كيفر از ساير پديدارها به­ ويژه از آن روست كه در بطن اين خرده­نظام، ارزش يا هنجاري مستقل وجود ندارد و كاركرد خرده­نظام مذكور، حراست از ارزش­هايي است كه مستقيماً در بطن ساير خرده ­نظام‌ها وجود دارد؛ چنانكه، نهاد مجازات از ارزش­هاي جاري فرهنگي و اقتصادي در هر جامعه حراست مي­كند. از نگاه پژوهش حاضر، يكي از مهم­ترين آثار اين وابستگي هويتي مجازات به پديدارهاي اجتماعي، تأثيرپذيري از نگرش­هاي جنسيتي است كه در بطن پديدارهايي همچون فرهنگ و اقتصاد جاري هستند. بر همين اساس، پژوهش پيش­رو با بهره‌گيري از روش ادراك هرمنوتيك فلسفي تلاش مي­كند تا اين فرضيه را مورد ارزيابي قرار دهد كه تمايز ميان كاركرد و جايگاه زنان و مردان در خرده‌نظام‌هايي همچون فرهنگ، اقتصاد و سياست به توليد شبكه­ اي از هنجارها دامن زده و سپس، به شيوه ­اي بي كم‌وكاست خود را به خرده ­نظام مجازات نيز تحميل مي­ كنند. بر اين اساس، مي­توان چنين پنداشت كه تمايز ميان قواعد كيفري زنان و مردان انعكاسي از تفاوت در جايگاه­ و كاركردهاي اجتماعي ايشان است.

The social system is a structure that consists of several kind of subsystems that have interaction with each other’s. The value and normative system of a subsystem, affects the values of other subsystems. For example, norms and values of economical subsystem has deep relation on penal subsystem. Moreover, function of penal subsystem is protecting from the normative structure of other subsystems. One of the most important effect of this relation between penal subsystem and other social subsystem is the influence of gender attitude that exist on the other social subsystem. When the economical subsystem is on the effects of gender attitudes, naturally penal subsystem will also affected by this gender attitudes. Distinction between penal rules of female gender and male gender in penal jurisprudence is because of this gender attitudes on the other social subsystems. Keywords: Different kind of reading from penal theory of Sharia, Philosophical hermeneutics, gender attitude, Qisas of mother, Historical perception