هم‌نشيني قراردادگرايي و منفعت عمومي در بافت عدالت اداري

Concrete of contractualism and public interest in context of administrative justice

احياي قراردادگرايي كانت مي­تواند مبنايي براي تحول حقوق اداري مدرن و بازتاب ارزش­هاي جهان‌شمول در ساخت نظم اداري، به‌ويژه در دوران جهاني‌شدن و نفوذ آن در قلمرو حقوق اداري باشد. درك جهان­ شمولي حقوق اداري مستلزم فهم عدالت اداري است. اما عدالت اداري كماكان مفهومي مناقشه برانگيز است كه چشم ­انداز حقوق اداري نوين را مبهم ساخته است. اين مقاله در پي پاسخ به پرسشي در باب زمينه پيدايش عدالت اداري در جامعه­ اي قرارداد-بنياد با روشي توصيفي- تحليلي است كه محملي مناسب براي بسط و تسري ارزش­هاي فوق در حوزه حقوق اداري باشد. لذا مفروض آن اين است كه عدالت اداري پديداري انضمامي است كه تنها در بافت حقوقي قابل ادراك نيست؛ به اين معنا كه زمينه پيدايش عدالت اداري در دولت مدرن محصول هم ­نشيني منفعت عمومي و قراردادگرايي است. اين مفهوم از عدالت اداري متمايز از مفهوم باستاني عدالت در دولت‌هاي كلاسيك است. در اين بافت، عدالت اداري مفهومي است كه بر دو پايه قرارداد و منفعت عمومي استوار است كه تحولات اجتماعي و اراده عمومي را با ساختار حقوقي متناسب و هماهنگ مي­سازد و درواقع اين هم­ نشيني نقطه عزيمت عدالت اداري است كه با پيدايش دولت­ هاي مدرن بوروكراتيك بسترهاي آن فراهم شده است. مهم‌ترين اثر آن نيز، رسيدن به ساختاري منظم و منسجم در قالب بوروكراسي و تأمين‌كننده نظم اداري و تظلم خواهي در بعد شكلي و توزيع عادلانه امكانات از طريق حقوق اداري است و در بعد ماهوي نيز تثبيت حق ثمره آن است.

Reviving the Kant`s contractualism is able to foundation for evolving the modern administrative law and reflecting the universal values in construction of administrative order, especially in ages that globalization has been affecting on administrative law scope. Developing the judicial review on administrative acts, administrative trial and values of good governance are the most famous indication of emerging of universal administrative law system. This article seeks to answer a question about how to construct and combine the concept of administrative justice of the contract-foundation with a descriptive-analytical method, which seems to be a suitable context for the development of the above values in the field of administrative law. Administrative justice is a concrete phenomenon that cannot be found only in the legal context. In other words, the emergence of administrative justice in the modern state is the product of the coexistence of public interest and contractism. This concept of administrative justice is distinct from the ancient concept of justice in classical states. In this context, administrative justice is a concept based on social contract and public interest that harmonizes social developments and public will with the legal structure. In fact, this coexistence is the starting point of administrative justice with the emergence of the government.