قابليت مطالبه منافع ناشي از طمع‌ورزي در قرارداد: مطالعه‌اي در حقوق امريكا و ايران

The ability to claim disgorgement in contract in United States law and its status in Iranian law

نقض قراردادها و خساراتي كه ناقض بايد پرداخت كند از مباحث مهم اجراي قراردادها است. يكي از موارد نقض جايي است كه ناقض براي دريافت سود بيشتر، قرارداد نخست را در كنار پرداخت خسارت نقض كرده و اقدام به انعقاد قرارداد دوم مي‌كند كه نوعي از طمع‌ورزي يا فرصت‌طلبي است. مسئله اصلي مقاله حاضر بررسي ماهيت و مباني «استرداد منافع ناشي از طمع‌ورزي» در حقوق ايالات‌متحده امريكا و بررسي مباني احتمالي آن در حقوق ايران و فقه اماميه و همچنين تأثير آن بر پايبندي طرفين به قراردادها و پيشگيري از نقض كارآمد قراردادها است. اين مقاله نشان مي‌دهد چگونه رويه قضايي امريكا با هدف پيشگيري از نقض تعهدات، به قابليت مطالبه منافع حاصل از فرصت‌طلبي گرايش پيدا كرده است و ادعا شده اين شيوه در كنار سه روش ديگر جبران خسارت (اعاده‌اي- اتكايي و قابل‌انتظار) در بازارهاي داراي نوسان دائمي و اقتصادهايي كه داراي تورم نهادينه هستند، مطلوبيت دارد. مباني توجيه‌كننده اين شيوه اخلاق، كارآمدي، عدالت اصلاحي و نظريه دارا شدن ناعادلانه است. استناد به نظريه دارا شدن ناعادلانه، مورد ترديد است. در فقه و حقوق ايران مي‌توان با استناد به ‌قاعده نفي اختلال نظام اين نوع مطالبه‌ منافع ناشي از نقض قرارداد را مورد پذيرش قرار داد اما قاعده اكل مال به باطل در اين مورد كارايي ندارد.

breach of contracts and damages which violate the violation is one of the most important issues in the implementation of contracts. One of the cases is the violation of a breach that violates the first contract on the side of the payment of the damages and gives the second contract a type of opportunism or opportunism. the main issue of this paper is investigating the nature and principles of " restitution of the interests caused by disgorgment in the rights of the united states and investigating its possible bases in iranian law and shiite jurisprudence as well as its effect on the commitment to contracts and to prevent effective contract violations. The article shows how the American justice policy is intended to prevent opportunism with the aim of preventing breach of obligations, which is alleged to be in compliance with the other three methods of compensation for damages in markets with stable fluctuations and economies that have underlying inflation. basics explain this method: ethics, efficiency, corrective justice, and unjust theory. as stated in iranian law and imami jurisprudence, it is questionable to rely on the theory of having an unfair ownership, but it can be confirmed by citing the rule of rejection of system disorders in certain conditions.