فراداستان، شگردي پسامدرن: مطالعۀ موردي رمان «تماشاي يك رؤياي تباه شده» اثر بيژن بيجاري

Metafiction, a Postmodernism Method: Case Study of Tamashaye Yek Royaye Tabah Shode (Watching a Wrecked Dream) Novel by Bijan Bijari

«فراداستان» داستاني است دربارة روند نگارش داستان كه نويسنده در آن آگاهانه و از طريق آشكار كردن صناعت نگارش بر داستان ­بودگي و غيرواقعي بودن داستانش تأكيد مي­ كند. پژوهش حاضر به روش توصيفي-تحليلي به بررسي شگردهاي فراداستان در رمان «تماشاي يك رؤياي تباه شده» نوشتة بيژن بيجاري مي­پردازد. نتايج، گوياي آن است كه بيجاري در اين رمان به شكلي خودآگاه و نظام­ مند شگردهاي فراداستاني مانند آشكار كردن تمهيد، ايجاد جهان­ هاي موازي و متداخل، درهم­ آميختن جهان واقعي و خيالي، اتصال كوتاه، بينامتنيت، ايجاد بناي تصنعي در متن و... را به‌كار گرفته است. اين شگردهاي فراداستاني، كوششي است از سوي نويسنده تا به خواننده بگويد آنچه مي­ خواند، نه مانند رئاليسم، بازنمايي واقعيت عيني است و نه مانند مدرنيسم، بازآفريني واقعيت ذهني، بلكه داستاني است برساخته و برآمده از تخيل و واقعيتي بجز بازي­هاي زباني و كلامي وجود ندارد. از همين رو به شيوه­ هاي گوناگون و بيش از همه با آشكار كردن تمهيد و صناعت نگارش، برساختگي و داستان بودگي متن را دائماً به خواننده يادآوري مي­كند و نهايتاً به خلق فراداستان نايل مي ­شود.

Metafiction is a story about the process of writing a story in which the author deliberately and by revealing the craft of writing emphasizes the unreal and fiction of his story. The present study is an analytical and descriptive study of metafiction skills in the novel ‘Watching a Wrecked Dream’ by Bijan Bijari. The results suggest that the disorder in this novel is self-conscious and systematic in the form of extravagant learnings such as revealing the preparation, creating parallel and overlapping worlds, intertwining the real and imaginary world, short circuit, intertextuality, creating an artificial structure in the text, etc. These transcendental techniques are an attempt by the author to tell the reader what he reads is neither the representation of objective reality like realism nor the recreation of mental reality like modernism, rather it is a story based on imagination and unreality, except for verbal and verbal games. So in different ways, and most of all, by revealing the craft of writing, constantly reminding the reader of the fabrication and storytelling of the text, he eventually succeeds in creating the metafiction