تحليل عاملي تقاضاي انرژي در صنايع كارخانه‌اي ايران با تاكيد بر صنايع كارخانه‌اي انرژي‌بر (دوره 1397-1385)

Factor Analysis of Energy Demand in Iran's Manufacturing Industries with Emphasis on Energy Intensive Sectors

بررسي عوامل موثر بر تغييرات تقاضاي انرژي مي‌تواند به سياست‌گذاران اقتصادي جهت اتخاذ رويكردهايي براي صرفه‌جويي انرژي كمك شاياني نمايد. يكي از روش‌هاي بررسي اين عوامل، تحليل عاملي تقاضاي انرژي است. با توجه به سهم بالاي بخش صنعت (بويژه صنايع انرژي‌‌بر) از مصرف انرژي ايران، هدف مقاله حاضر عبارت از تحليل عوامل اثرگذار بر تغييرات مصرف انرژي در همه صنايع كارخانه‌اي كشور و صنايع انرژي‌بر است. برآي اين منظور از روش‌هاي تجزيه شاخص لاسپيرز، ديويژيا و فيشر در دوره 1397-1385 بهره‌گرفته شده است. نتايج تحليل عاملي نشان مي‌دهند كه مصرف انرژي همه صنايع در دوره مورد بررسي افزايش يافته و اين يافته‌‌ها توسط آمارهاي واقعي مصرف انرژي تاييد مي‌شود. همچنين نتايج حاكي است كه اصلي‌‌ترين عامل موثر در افزايش مصرف انرژي صنايع (بصورت سال به سال و يا در كل دوره) مربوط به عامل اثر فعاليت است و ساير عوامل بعضاً تاثير افزايشي و عمدتاً تاثير كاهشي در مصرف انرژي داشته‌‌اند. يافته‌‌ها حاكي از نقش حداكثري اثر شدت انرژي در كاهش مصرف انرژي صنايع (از جمله صنايع انرژي‌‌بر) بوده و نقش مثبت اثر ساختاري در افزايش مصرف انرژي در قياس با اثر فعاليت، بسيار ناچيز است.

Examining the factors affecting changes in energy demand can help economic policymakers to adopt energy saving approaches. One method of examining these factors is factor analysis of energy demand. Given the high share of industry, especially energy-intensive industries in Iran's energy consumption, the purpose of this article is to analyse the factors affecting changes in energy consumption in all industrial industries and energy-intensive industries. For this purpose, the methods of analysis of Laspers, Division and Fisher index in the period 1397-1385 have been used. The results of factor analysis show that the energy consumption of all industries increased in the period under review and these findings are confirmed by real energy consumption statistics. The results also show that the main effective factor in increasing energy consumption of industries (year-on-year or in the whole period) is related to the effect of activity and other factors sometimes have an increasing effect and mainly a decreasing effect on energy consumption. Findings indicate the maximum role of energy intensity in reducing energy consumption of industries (including energy-intensive industries) and the positive role of structural effect in increasing energy consumption compared to the effect of activity is very small.