اسماعيل بن ابي زياد سكوني: قاضي عامي يا صحابي رازدار امامي؟

Isma'il ibn Abi Ziyad as-Sakuni, a Sunni judge or a secret companion of the Imam as-Sadiq?

اسماعيل بن ابي زياد سكوني (د حدود 180ق) در برخي منابع متقدم اماميه، عامي دانسته شده است. علاوه بر تصريح رجاليان اهل سنت به قاضي بودن سكوني، قراين متعددي حكايت از ارتباط او با دربار عباسي دارد كه اين مسيله در كنار نحوه روايتگري او از امام صادق (ع)، نوع گرايش عامي او را نشان مي دهد؛ اما فراواني روايات او در منابع امامي، مضامين برخي از رواياتش و آشنايي اندك اماميه با او موجب شده تا در چند قرن اخير، كساني ديدگاه متقدم در مورد مذهب سكوني را رد كرده و او را نه تنها از اماميه، كه از اصحاب رازدار و ثقه امام صادق (ع) بشمرند. اين مقاله بعد از ارايه دلايلي جديد بر گرايش عامي سكوني، نشان داده است كه برخي از روايات سكوني كه به خاطر نوع خطاب امام با راوي پيش تر شاهد امامي بودن سكوني تلقي مي شدند، رواياتي هستند كه سكوني يا راويان او آن ها را از دفاتر ديگران گرفته اند، و گاه از اساس نسبت آن ها به سكوني نيز اشكالاتي دارد. هم چنين، سكوني روايات زيادي با مضامين عامي و خلاف اعتقاد اماميه دارد؛ مانند اخبار همسو با فقه جريان هاي حاشيه اي عامه و حتي مناقب خلفا. جمعي از راويان عامه نيز از سكوني آثاري مانند تفسير سكوني را روايت كرده اند، كه فضايي عامي دارد.

No Abstract