ايزد بهرام از روايت ديني تا حماسۀ ملّي (مطالعۀ موردي اوستا و شاهنامه)

Izad Bahram from Religious Narrative to National Epic ( The Case study of the Avesta and the Shahnameh )

ايزد بهرام، ايزدي بزرگ و قدرتمند در آيين مزديسنا و ايزدي كهن و بسيار محبوب در ميان آريايي‌هاست كه در اوستا در ده كالبد مختلف جلوه مي‌كند. با وجود حضور عميق در روايت‌هاي ديني و محبوبيّت عمومي در ميان مردم، در حماسه‌هاي ملّي ظهور محسوسي ندارد. در اين تحقيق به روش توصيفي- تحليلي به اين مسأله پرداخته مي‌شود كه ايزد بهرام در روايت‌هاي ديني (با تكيه بر اوستا) و روايت‌هاي ملّي (با تكيه بر حماسه فردوسي) با چه هيأتي حضور مي‌يابد. نتايج بررسي­ها نشان داد كه ايزد بهرام در حماسۀ فردوسي با كالبد ميش و پرندۀ وارغن جلوه مي‌كند و به دليل آميختگي اسطورۀ وارغن و سيمرغ، در شاهنامه، سيمرغ به جاي وارغن معرّفي مي‌شود. خصوصيّت ويژۀ پرهاي وارغني كه ايزد بهرام در او حلول كرده باشد، با اوست كه خجستگي و برخورداري از نيرويي شگفت‌انگيز است. بهبود زخم‌ها، پيشگويي و آگاه بودن از اسرار آفرينش مرتبط با جايگاه ايزدي اوست.

Izad Bahram, a great and powerful Izad in Mazd Yasna is the ancient and most loved Izad among the Arians who is manifested in ten bodies in the Avesta. Although it has profound presence in religious narratives and public acceptance among people, it doesn't have sensible appearance in national epics. It has been tried, in this article – in a descriptive-analytic method, to deal with the matter how Izad Bahram appears in religious narratives ( based on the Avesta ) and national narratives ( based on the Ferdowsi epics ) . The results of the survey show that Izad Bahram manifests itself in the body of an ewe and the bird of varghan. Because of the mixture of varghan and the Simorgh myth in the Shahnameh, the latter replaces the former in that book. The specific characteristics of the varghan feather in which Izad Bahram has reincarnated, is its blessedness and wonderful power in healing the wounds, prognostigation of being aware of the secrets of creation in relation to Izadi stance.