بررسي پيامد‌هاي فقهي حديث حكمراني زنان در مذاهب خمسه

Investigating the Jurisprudential Consequences of the Hadith of Women’s Ruling in the Five Jurisprudential Schools

حديث «لن يفلح قوم ولوا أمرهم امرأة» از احاديث تأثيرگذار در فقه مذاهب خمسه و از مسائل مربوط به ولايت و حكومت زنان است. اين مقاله با روش توصيفي تحليلي و با رويكرد تاريخي منابع، به اين پرسش پاسخ داده كه تأثيرگذاري حديث مزبور در طول تاريخ بر فتاواي فقهاي مذاهب خمسه چگونه بوده است؟ هدف اصلي از اين پژوهش، بررسي سير ورود اين حديث و پيامدهاي فقهي آن در مذاهب خمسه است. نتايج پژوهش حكايت از اين دارد كه حديث در قرن نهم وارد مذهب حنفي شده و تأثير اندك در استنباط فقهي آنان گذاشته و در قرن هفتم وارد كتب فقهي حنبلي و در قرن ششم وارد مذهب مالكي و شافعي شده و هر سه مذهب در تقويت منع ولايت زنان از حديث بهره ‌برده‌اند. همچنين روايت مزبور در قرن ششم به مذهب اثناعشريه نيز ورود پيدا كرده و فقط در ممنوعيت قضاوت زنان از آن استفاده كرده‌اند.

The hadith Oلَنْ يفْلِحَ قَوْمٌ وَلَّوْا أَمْرَهُمُ امْرَأَةًP (A nation can not acquire salvation if its ruler is a woman.) is one of the influential hadiths in the five jurisprudential schools and one of the issues related to the guardianship [wilayat] and ruling of women. This article has answered the question with the descriptive-analytical method and with the historical approach of the sources, what has been the effect of this hadith throughout history on the percepts [fatwas] of the jurists of the five schools? The main purpose of this research is to study the course of the entry of this hadith and its jurisprudential consequences in the five schools. The results of the research indicate that the hadith entered the Hanafi school in the ninth century and had little effect on their jurisprudential inference. In the seventh century, it entered the Hanbali jurisprudential books and in the sixth century it entered the Maliki and Shafi’i schools and the schools have benefited from the hadith in strengthening the refusing women’s guardianship [wilayat]. This narration also entered the sect of the Twelver Shiite narration in the sixth century and was used only in the prohibition of women’s judgment.