تأثيرپذيري جامي در مضامين اخلاقي بهارستان از نهج‌البلاغه امام علي(ع)

Jaami's Affectability in Ethical Themes of the Baharestan from Imam Ali's

يكي از آثارادبي قرن نهم، بهارستان جامي است كه از متون تعليمي ادب فارسي به شمار مي­آيد و به تقليد از گلستان سعدي با نثري آميخته به نظم نگاشته شده ‌است. به دليل جايگاه ويژۀ اخلاق در دين مبين اسلام و لزوم طرح آن در گسترۀ ادبيّات فارسي، ايجاب نمود كه در تحقيق حاضر ضمن توصيف و تحليل محتوايي مضامين اخلاقي در بهارستان، با تعمّق در نهج‌البلاغه و استنباط از اين منبع غني، تأثير‌پذيري جامي در اين اثر، از مضامين اخلاقي كلام امام علي(ع) مورد بررسي قرار گيرد. جامي در بهارستان به نمونه‌هاي بسياري از مضامين اخلاقي از قبيل عدالت، قناعت، راستگويي، رازداري، پرهيز از حرص و طمع، حسادت و ... پرداخته‌ است و در بيان اين مضمون­ها سخن خود را با بار معنايي شبيه به عبارت نهج البلاغه بيان كرده است كه نشانگر توجّه جامي به ترويج آموزه‌هاي اخلاقي اين كتاب و بيان عشق و ارادت و تأسّي به امام علي(ع) دارد. او بيشتر به تبليغ فضايل اخلاقي مي‌پردازد و سعي در آموزش و رواج اخلاق حميده با اهتمام به معارف ديني در بين افراد جامعه دارد. توجّه به آموزه‌هاي اخلاقي دو اثر و كاربست و تبديل آن‌ها به رفتار، امري مهمّ تلقّي مي‌شود كه خروجي آن انساني سالم از بعد اخلاقي و داشتن سلامت رواني است.

One of the literary works in the 9th century was Baharestan of Jaami which is considered a Persian literary didactic work and is written in prose and poetry by imitation of Sa'di's Gulestan. Because of the special stance of ethics in Islam and the necessity of its discussion in the sphere of Persian literature, it became urgent to describe it with profound attention in the Nahjolbalagheh .Jaami has brought lots of examples of ethical themes such as justice, contentment, truthfulness, secrecy, avoidance from greed and cupidity and jealousy; and in recounting them he has used the implication which are mentioned in the Nahjolbalagheh, all of which show Jaami's sincerity and mere obedience to Imam Ali. He mostly propagates the moral virtues by utilizing the religious teachings, and tries to expand them among the people of community. Paying attention to ethical teachings and transferring them to their behavior, is considered an important issue and using them brings about a healthy man together with a sound spirit.