نقد جامعه‌شناختي مجموعه داستان كوتاه «طعم گس خرمالو» اثر زويا پيرزاد

The Sociological Criticism of the Short Story Collection of " The Acrid flavor of Persimmon from Zoya Pirzad

كتاب طعم گس خرمالو از زويا پيرزاد در سال 1376 منتشر شد و مورد توجّه بسياري قرار گرفت. هدف از اين پژوهش، نقد جامعه‌شناختي اين اثر و مطالعة چگونگي بازنمايي جامعه در جهان تخيّلي داستان‌هاي كوتاه اين مجموعه است. نقد جامعه‌شناختي ادبيّات يكي از شيوه‌هاي كاربردي در تحليل متون ادبي به‌ويژه رمان است كه تناظر ميان ساختار اجتماع و ساختار زيبايي‌شناختي داستان را بررسي مي‌كند. در نقد اين اثر، آراي جورج لوكاچ، بنيان‌گذار اين رشته و شيوة ساخت‌گرايي تكويني لوسين گلدمن مبناي كار بوده است. نتايج به‌دست آمده از روش تحليلي ـ توصيفي نشان مي‌دهد كه دغدغة اصلي پيرزاد، ترسيم سيماي زن در جامعه و پيمودن مسير تحوّلي است كه با خودآگاهي آغاز مي‌شود و به تغيير در جايگاه اجتماعي مي‌انجامد. او به ‌عنوان نويسنده‌اي رئاليست به ‌خوبي توانسته است در داستان‌هاي خود، ورود مجدّد مدرنيته به ايرانِ پس از جنگ، تغيير ارزش‌ها، شكاف نسلي، افزايش سهم زنان در فعاليت‌هاي اجتماعي و به ‌طور كلّي روند دگرگوني جامعة ايراني را نشان دهد؛ روندي كه در نهايت به تغييراتي اساسي در نيمة دهة هفتاد منجر شد. همچنين تأييد مي‌شود كه اين شيوة نقد ابزارهاي لازم را براي تحليل و تفسير داستان كوتاه فارسي، در اختيار دارد.

The book of " The Acrid Flavor of Persimmon " from Zoya Pirzad was published in 1376 and appealed profound attention. The purpose of this research is the sociological criticism of this work and studying and revealing of the imaginative stories of this collection. The sociological criticism of literature is one of the applied methods in the analysis of literary texts, especially the novel which studies the correspondence of social and aesthetical structure of the story. In criticizing of this work we based our activity on the tenets of Gyorgy Lukacs, the founder of this field and the incipient of structuralistic method of Lucian Goldman. The results attained through the analytical-descriptive method show that the main concern of Pirzad, in the illustration of woman's feature in society and peregrination of developmental root starts with consciousness and ends in transformation of her social stance. She, as a realistic writer, has been able to show the re-entering of modernity to Iran after world war II, The change of values, the gap between the generations, the increase of women's share in social activities and the transformation of Iranian society as a whole; the process which led to the basic alteration in the second half of the 70th. It is also emphasized that this type of criticism has its necessary methods to analyze and interpret the Persian short story.