تقارن و استمرار اهليت دو طرف قرارداد

No Title

دو طرف قرارداد افزون بر داشتن حيات، عقل، تمييز، بلوغ، اختيار و عدم حجر، بايد با التفات، مفاد قرارداد را قصد كرده، انشا كنند. اين پرسش وجود دارد كه اين شروط يا همان اهليت بايد از آغاز تا پايان عقد در دو طرف وجود داشته باشد؟ به طور متعارف، دو طرف از ابتداي ايجاب تا اتمام قبول، اهل‌اند؛ اما با فاصله زماني ميان ايجاب و قبول، موارد گوناگوني يافت مي‌شود كه اهليت، تقارن نداشته يا استمرار ندارد. آراي فقها بسيار متفاوت است و حتي يك فقيه در كتابش فتوايي متفاوت از كتاب ديگرش بيان نموده است. تنظير ايجاب به عقد جايز، قابليت تخاطب، فقدان قصد جدي، اطلاقات ادله شروط، انصراف عمومات صحت عقود و زوال بقايي اراده با زوال اهليت، اصلي‌ترين دليل‌هايي است كه فقها بدان تمسك كرده‌اند. نگارنده ميان مرحله تشكيل قرارداد و امضاي آن و نيز ميان اقسام اهليت تفكيك كرده، ضمن ارزيابي آرا و دلايل فقيهان بدين نتيجه رسيده كه موجب و قابل به هنگام فعل خود بايد داراي شروطي كه بدون آن، اراده صادر نمي‌شود، باشند و استمرار اهليت در موجب و اهل بودن قابل از آغاز، شرط تشكيل قرارداد نيست، هر چند تصحيح قرارداد در پاره‌اي از موارد نيازمند اجازه ولي، ورثه يا طلبكاران است. هم‌چنين در صورتي كه قابل به هنگام ايجاب، فاقد شروط تحقق اراده باشد و موجب بداند قابل در آينده اهل نخواهد شد، قصد جدي ايجاب در نفس موجب پديدار نمي‌شود.

No Abstract