تحليل انتقادي بر آثار و نتايجِ منعِ تدوينِ حديث نبوي در صدر اسلام

Critical analysis of the effects and consequences of the prohibition of compiling a prophetic hadith in the early days of Islam

اهل سنّت بر اين باورند كه اساس منعِ نگارشِ حديث از ناحيه‌ي رسول اكرم(ص) مطرح و ابلاغ شده است، به چند روايت در منابع خود استناد نموده‌اند؛ غافل از اين كه اين روايات با ضعف سند مواجه هستند و همچنين اضطراب در متن و تعارض آن‌ها با احاديث ديگر، باعث شده از اعتبار و قوّت آن‌ها بكاهد. هدف اين پژوهش، بررسي آثارِ منعِ نگارش پس از پيامبر اسلام (ص) در صدر اسلام است . لذا در آن با روش توصيفي – تحليلي به نتايج منع و سلب مرجعيّت ائمه به صورت اسنادي تحليلي پرداخته شده است. هموار شدن راه جعل حديث و گسترش دروغ و فراموشي سيره‌ي پيامبر(ص)، تباه شدن حجم انبوهي از احاديث پيامبر(ص)، انتشار دادن اسرائيليات و تحريف در دين، ايجاد زمينه براي تفسير به رأي و اختلاف مسلمين و نقل به معنا از جمله مواردي است كه آثار زيان بارر بر فهم حديث بر جاي گذاشت . وخيم‌ترين پيامد منع نگارش، ايجاد ِزمينه‌ي مساعد براي جعل احاديث و رواج اكاذيب زياد به نام رسول خدا(ص) در سايه‌ي منزوي كردن اهل بيت پيامبر(ص) است. در حالي كه در قرآن و سنّت بر عصمت و علم ايشان تأكيد شده و رسول خدا (ص) در حديث غدير و حديث ثقلين و روايات ، مسلمين را بعد از خود به اهل بيت ارجاع داده بودند، عملاً با خانه نشين شدن و انزواي اهل بيت، قاطبه‌ي جامعه ي مسلمين در طول ساليان بعد از وفات پيامبر(ص) از ايشان كه منبع و سرچشمه ي علوم نبويّ و مشرِف به كلام وحي بودند شدند.

The sunnis believe that the prophet Mohammad ordered the prohibition of transcribing the hadith. They have cited the prophet’s speech in this regard in some of their sources. However, they are unaware of the fact that these narrations have no basis. This article investigated the prohibition of transcribing the hadith after the demise of Prophet Mohammad. The followings can be counted as the effects of the prohibition of transcribing the hadith: the easiness of forging the hadith, the spread of lies and forgetfulness of the prophet’s lifestyle,the ruin of large number of prophet’s hadiths, the release of the Israelis and distorting the truth of the religion, the arbitrary interpretation and disagreement among Muslims, and the seclusion of prophet’s households. The effects of Jewish scholars on the caliph, and their religious and political beliefs can be the other reasons for the prohibition of transcribing the hadith. The prohibition of transcribing the hadith also created the ground for forging the hadith and spreading lies in the name of the Prophet.