سنتزِ روياروييِ سُنت و تجدد در موسيقي كلاسيك ايران؛ مورد مطالعه، گروه چاووش

موسيقي كلاسيك ايران پس از تأسيس شعبۀ موزيك دارالفنون، كه مدخلي بود براي حضور موسيقي غربي در ايرانِ معاصر، دستخوش تحولات گوناگوني شده است. شكل‍گيري جريان‍هاي مختلف در حيات موسيقايي ايران، ازجمله پيامدهاي ورود مدرنيته و تصادم آن با موسيقي ايراني بود. دراين‍راستا، جريان‍هاي تأثيرگذار موسيقايي، به‍مثابه‍ گفتمان‍هايي در نظر گرفته شده‍اند كه در فرايندي ديالكتيكي، نوعي پويايي را در موسيقي كلاسيك ايراني به‌دنبال داشته‌اند. براي بررسي بازۀ زماني مذكور، سه گفتمانِ تجددگرا، سنت‍گرا و انقلاب (كه به‌نمايندگي مجموعۀ چاووش در بستر موسيقي ايراني پديدار شد) موردتوجه قرار گرفته‍اند. مسئلۀ اصلي در مطالعه حاضر معطوف به اين پرسش است كه حضور و نيز تصادمِ گفتمان‌هاي تجددگرا و سنت‌گرا در حيات موسيقايي ايران معاصر، چگونه به شكل‌گيري و ظهور چاووش در قالب يك گفتمان جديد منتج شده است. تبيينِ چگونگي ظهورِ يك گفتمان جديد پس از فروپاشي گفتمان‌هاي متخاصمِ پيشين به‌عنوان هدف اين مطالعه لحاظ شده است. در اين مقاله، سعي شده با اتخاذ روش توصيفي ـ تحليلي، روند شكل‌گيري و تصادم گفتمان‌هاي موردمطالعه و نيز چگونگيِ گذار از گفتماني به گفتمانِ ديگر، موردبررسي قرار گيرد. مفهوم «ديالكتيكِ» هگل و همچنين مفاهيم «نظريۀ گفتمانِ» لاكلو و موف، در مقامِ چارچوب نظري، براي تبيين مسئلۀ پژوهش استفاده شده‌اند. يافته‍هاي اين پژوهش مبين آن است كه چاووش تا حد زيادي محصول سنتزِ دو گفتمان متجدد و سنت‍گراي موسيقي ايراني است. نتايج نشان مي‌دهد كه خلق و رسيدن به يك آگاهيِ تازه و نوين در موسيقي كلاسيك ايراني، به‌واسطۀ فرايند ديالكتيكيِ حاصل از تصادمِ اين دو گفتمان‍ به دست آمده است.