بررسي تاثير احتمالي گرد و خاك بر غلظت كلروفيل در منابع آبي شمال و جنوب ايران (2017-2007)

گرد و خاك هاي برخاسته از مناطق بياباني عناصر مهمي را به منابع آبي انتقال داده و مي توانند منبع تغذيه ميكروارگانيسم هاي آبي ‏باشند. در پژوهش حاضر اثر گرد و خاك بر درياي عمان و خليج فارس در جنوب و درياي خزر در شمال ايران، بررسي شده است. به ‏اين منظور غلظت گرد و خاك سطحي از مدل ‏MERRA-2‎‏ ، عمق نوري هواويزها AOD‏ و كلروفيل از ماهواره آكوا در بازه ‏ماهانه از سال 2007 تا 2017 تهيه شد. توزيع مكاني و زماني هر سه متغير توسط نرم افزار ‏Grads‏ ترسيم شده و همچنين ارتباط ‏بين آن ها با استفاده از ضريب همبستگي و توسط نرم افزار ‏OriginPro‏ بررسي شد. در نتايج پژوهش حاضر دو كانون اصلي ‏گرد و خاك موثر بر منابع آبي ايران شناسايي شد. يك از كانون ها مناطق مركزي و جنوب شرق عراق بوده كه بادهاي شمال غربي ‏گرد و خاك را به خليج فارس انتقال مي دهند. كانون ديگر بيابان هاي تركمنستان است كه گرد و خاك ناشي از آن با بادهاي شمال ‏شرقي به جنوب درياي خزر انتقال مي يابد. درتوزيع افقي كلروفيل بيشترين مقدار در درياي خزر و كمترين در درياي عمان تعيين ‏شد. رابطه بين كلروفيل، گرد و خاك و عمق نوري هواويز(‏AOD‏) در درياي خزر با منابع آبي جنوبي تفاوت دارد. در محدوده خليج ‏فارس غلظت كلروفيل با گرد و خاك و عمق نوري هواويز با ضريب 0.74 - و 0.74- همبستگي منفي نشان داد. در درياي خزر ‏غلظت كلروفيل با گرد و خاك همبستگي مثبت 0.67 + و با عمق نوري هواويز همبستگي منفي 0.44- داشت. نتيجه نهايي آن كه ‏در خليج فارس افزايش گرد و خاك تابستاني با كاهش كلروفيل همراه بوده در حالي كه در درياي خزر افزايش گرد و خاك با افزايش ‏غلظت كلروفيل هماهنگي دارد. بنابراين دو كانون برون مرزي گرد و خاك هاي ايران اثرهاي متفاوتي بر غلظت كلروفيل منابع آبي ‏شمال و جنوب ايران دارند‏.