واكاوي انديشه اصلاحي ابن عاشور با تأكيد بر تفسير التحرير و التنوير

ابن عاشور يكي از انديشمندان و مفسران سلفي اصلاحي در مغرب اسلامي است. باور راسخ وي به مبناي مقاصد شريعت سبب گرديد تا او رويكرد ويژه اي را در تفسير به كار گيرد. استفاده از ساز و كارهاي نشأت گرفته از اين مبنا به گونه اي است كه او را از جرگه مفسران سلفيِ صِرف، به معناي معهود آن خارج ساخته است. اجتهاد و عقل‌گرايي و آزاد انديشي اين مفسر و عدم قبول هرگونه گزاره عقل ستيز، تلاش در جهت اثبات معقول بودن شريعت و تسامح بر مبناي شريعت سمحه سهله، از نشانه هايي است كه مي توان او را از زمره مفسراني در مغرب اسلامي به شمار آورد كه كوشش كرده اند تا نسبت و رابطه بين سلفي گري و اصلاح طلبي و نوانديشي را تبيين نموده و در پي آن با گذر از انديشه هاي سلفي در تفسير و تحت تأثير مبناي عقل گرايي كه تبلور آن در انديشه مقاصد شريعت قابل رديابي است - به نوعي اصلاح‌طلبي آميخته با انواع احتياط ها در تفسير التحرير و التنوير روي آورد. اين مقاله با روشي توصيفي - تحليلي و با قطع نظر از بعد شخصيتيِ سلفي شيخ الإسلام بزرگ تونس به واكاوي برخي مؤلفه هاي اساسي اين رويكرد اصلاحي در تفسير اين انديشمند پرداخته و ثابت كرده است كه از نگاه ابن عاشور، اسلام اصيل، ديني فطري است و آزادي نقش مهمي در رشد و توسعه فطري انسانها دارد؛ از اين رو، به باور وي آزادي يكي از مهم ترين مقاصد شريعت به شمار مي رود و به مقتضاي اين امر و نوع نگاه آيات قرآن كريم، همه مردمي كه در سرزمين اسلامي يا تحت حاكميت نظام اسلامي زندگي مي كنند به دليل حضور ايشان در دارالإسلام در انجام تكاليف و دستيابي بر حقوق يكسانند.