بررسي فطرت انسان از منظر آيات و روايات با تاكيد بر انديشه‌هاي آيت الله محمدعلي شاه آبادي

مقاله پيش‌رو به دنبال بررسي فطرت انسان به عنوان ويژگي بنيادين در موضوع انسان‌شناسي از منظر مكتب اسلام و انديشمند معاصر، حكيم آيت‌الله شاه آبادي، مشهور به فيلسوف فطرت، با روشي توصيفي، نقلي و تفسيري مي‌باشد. پژوهش حاضر حاكي از آنست كه ريشه ي بسياري از بحران هاي معرفتي، اخلاقي و مادي گرايي در طول تاريخ حيات بشري، ناشي از بحران هويت است، كه آن نيز بدليل عدم شناخت انسان از خود اصيل و واقعي اش مي‌باشد. لذا يكي از اساسي‌ترين راهكارها براي رفع بحران مذكور، شناخت بنيادين و همه جانبه انسان با ويژگي هاي تكويني خويش است. يافته هاي اين پژوهش نشان مي دهد، انسان پيچيده ترين و عالي ترين مخلوق خداوند است و داراي شخصيت مركّب از دو ويژگي وهدف تكويني مُلكي (حيواني) و مَلكوتي (فراحيواني) است. ويژگي فطرت بُعد ملكوتي ، هويت ذاتي و توحيدي انسان را تشكيل مي دهد، كه در آيات و روايات اسلامي از آن به عنوان دين حنيف، اسلام، معرفت خدا و توحيد ياد مي كنند و به تعبير حكيم شاه آبادي، انسان مفطور به فطرت الهيّه است كه از لوازم وجود مُدرك او مي باشد و حقيقتش، علم و عشق به كمال مطلق، يعني خداوند سبحان است. فطرت انسان بر اساس آيه فطرت و تفسير آيت الله شاه آبادي، داراي ويژگي هايي همچون همگاني، همه گاهي، غيراكتسابي(جبري و ناخودآگاه)، ثابت، غيرقابل تغيير و تبديل و معصوميت ازخطا و اشتباه است. بر اين اساس فطرت، نقش و جايگاه هدف نهايي از رشد و كمال واقعي انسان را ايفا مي كند. لذا براي او داراي ارزش و مطلوبيت ذاتي و مطلق است و اگر انسان به كمك تعاليم و آموزه هاي انبياء الهي، به صورت خودآگاه و اختياري توجه خود را به سمت و سوي آن معطوف كند و حجاب هاي بُعد مادي و حيواني اش را كنار بزند، منِ توحيدي او شكوفا شده و از هويتي اصيل و الهي برخوردار مي گردد، كه در واقع همان مقام قرب الهي، بهشت سعادت و حقيقت الكمال او خواهد بود.